Wysoka kwota za nierzetelnie wykonaną usługę

Umowa o dzieło a kwota na fakturze

W Pana przypadku mamy do czynienia z umową o dzieło. Wynagrodzenie stanowi drugi podstawowy element umowy o dzieło, gdyż umowa ta została ukształtowana w kodeksie cywilnym jako umowa z natury swej odpłatna. W związku z tym brak w zawartej umowie wzmianki o wynagrodzeniu wcale nie musi oznaczać, że przyjmującemu zamówienie wynagrodzenie się nie należy (chyba że z okoliczności i celu umowy wynikać będzie, że przyjmujący zamówienie zobowiązał się wykonać dzieło nieodpłatnie). W takim wypadku, w razie sporu między stronami umowy, sąd przyjmie, że zamawiający ma zapłacić zwykłe wynagrodzenie za dzieło danego rodzaju, zaś gdyby takiego wynagrodzenie nie dało się ustalić, wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zlecenie (art. 628 Kodeksu cywilnego).

Z pewnością wyraźne postanowienie umowy przewidujące, że wykonanie dzieła nastąpi nieodpłatnie, zwolni zamawiającego od obowiązku zapłaty wynagrodzenia. W takim wypadku jednak zawartej umowy nie można raczej uznać za umowę o dzieło (gdyż, jak wyżej wspomniano, umowa o dzieło jest z natury odpłatna), lecz umowę taką należy traktować jako inną umowę o świadczenie usług (art. 750 Kodeksu cywilnego), a w wypadku, gdy własność wykonanego dzieła ma przejść bezpłatnie na zamawiającego, jako umowę darowizny.

Swoboda określania umów

Strony mają natomiast pełną swobodę co do określenia: sposobu ustalania wynagrodzenia, postaci wynagrodzenia oraz wysokości wynagrodzenia. Wynagrodzenie można określić poprzez wskazanie podstaw do jego określenia (np. poprzez powołanie się na stosowane stawki lub cenniki, a nawet przez wskazanie, że określi je osoba trzecia) lub poprzez wyraźne wyliczenie jego wysokości. Kodeks wskazuje nadto na dwa szczególne sposoby określenia wysokości wynagrodzenia: kosztorysowe (czyli określone na podstawie planowanych prac i przewidywanych kosztów) oraz ryczałtowe (czyli w jednej całościowej kwocie za całość dzieła), wiążąc z tymi sposobami pewne zróżnicowane możliwości zmiany wysokości wynagrodzenia w trakcie wykonywania umowy.

Strony mogą określić wynagrodzenie w pieniądzach, lecz mogą je również określić w dobrach innego rodzaju, np. w określonych rzeczach, usługach świadczonych przez zamawiającego, w postaci oddania rzeczy (np. mieszkania) do używania. Określenie wynagrodzenia w innych dobrach niż pieniądze może jednakże wpłynąć na obowiązki zamawiającego np. w razie określenia wynagrodzenia w postaci oddania mieszkania do używania przyjmujący zamówienia może stać się lokatorem w rozumieniu ustawy o ochronie lokatorów ze wszelkimi płynącymi z tego konsekwencjami. W końcu  strony mają pełną swobodę w określeniu wysokości wynagrodzenia. Nie są w żaden sposób związane przepisami określającymi wysokość minimalnego wynagrodzenia o pracę. Jedyną granicą w określaniu wysokości wynagrodzenia jest przepis art. 388 Kodeksu cywilnego o wyzysku wspólny dla wszystkich umów cywilnoprawnych.

Nie ma Pan póki co podstaw do odstąpienia od umowy. Chyba że uznamy, że wymiary budynku powodują niemożność wykorzystania projektu zgodnie z przepisami prawa. A wada ta jest nieusuwalna.

Żądanie obniżenia kwoty z faktury

Ale mam Pan podstawy do żądania obniżenia wynagrodzenia z powodu błędnych pomiarów – trudno nazwać takie dzieło rzetelne czy zgodne z zamówieniem.

Umowa o dzieło, jako umowa rezultatu, zobowiązuje przyjmującego zamówienie nie tylko do wykonania dzieła w terminie, lecz również do wykonania go w sposób niewadliwy. Jeżeli już na etapie wykonywania dzieła przyjmujący zamówienie wykonuje je w sposób wadliwy, Kodeks cywilny przyznaje zamawiającemu prawo wezwania do zmiany sposobu wykonania dzieła, a w dalszej kolejności prawo do odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie. Jeżeli po oddaniu dzieła zamawiającemu ujawnią się wady dzieła, przyjmujący zamówienie ponosi za nie odpowiedzialność. Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła (rękojmia za wady dzieła) polega na tym, że zamawiający uzyskuje, w konsekwencji ujawnienia się wad dzieła, szereg dodatkowych uprawnień w stosunku do przyjmującego zamówienie, a to: prawo żądania usunięcia wady, prawo żądania obniżenia ceny, prawo odstąpienia od umowy (art. 637 § 1 Kodeksu cywilnego).

Wada w wykonanym zleceniu

Wada fizyczna dzieła istnieje wówczas, gdy dzieło nie posiada właściwości, o których przyjmujący zamówienie zapewnił zamawiającego, dzieło ma mniejszą wartość lub zmniejszoną użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony, wynikający z okoliczności albo przeznaczenia dzieła jak również i wtedy, gdy dzieło zostało wydane zamawiającemu w stanie niezupełnym.

Uprawnienia zamawiającego na wypadek ujawnienia się wad dzieła, za które przyjmujący zamówienie odpowiada, są zróżnicowane w zależności od rodzaju ujawnionych wad. Jeżeli wady są usuwalne zamawiającemu przysługuje prawo żądania usunięcia wad wyznaczając do tego odpowiedni termin wraz z zagrożeniem, że po jego bezskutecznym upływie nie przyjmie naprawy (art. 637 § 1 Kodeksu cywilnego). Jeżeli przyjmujący zamówienie nie naprawi dzieła w tym terminie lub też odmówi naprawy z uwagi na zbyt wysokie koszty, dalsze uprawnienia zamawiającego są zróżnicowane w zależności od tego, czy wady są istotne, czy nieistotne. Jeżeli wady są istotne, zamawiający może od umowy odstąpić. Jeżeli wady są nieistotne, zamawiający może jedynie żądać obniżenia umówionego wynagrodzenia, lecz odstępować od umowy mu nie wolno. Za wady istotne uznać należy te, które czynią dzieło niezdatnym do zwykłego użytku lub sprzeciwiają się wyraźniej umowie. Wadami nieistotnymi są wszelkie inne wady – zobacz np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1998 r., sygn. akt  I CKN 520/97).

W wypadku, gdy wady rzeczy są nieusuwalne lub też nie dają się usunąć w rozsądnym terminie, zamawiający może bez wyznaczania jakichkolwiek dodatkowych terminów albo od umowy odstąpić – w wypadku, gdy wady są istotne (zobacz wyżej), albo żądać obniżenia umówionego wynagrodzenia – gdy wady są nieistotne.

W żadnej z powyższych sytuacji zamawiającemu nie przysługuje prawo żądania od przyjmującego zamówienie dostarczenia nowego dzieła wolnego od wad (zobacz Z. Radwański, Zobowiązania. Część szczegółowa, Warszawa 2001, s. 130).

Obniżenie wynagrodzenia powinno nastąpić w odpowiednim stosunku, to znaczy stosownie do stopnia zmniejszenia wartości lub użyteczności wadliwego dzieła. Odstąpienie od umowy o dzieło powoduje ten skutek, że zamawiający powinien zwrócić przyjmującemu zamówienie dzieło, zaś przyjmujący zamówienie zobowiązany jest zwrócić zamawiającemu zapłacone wynagrodzenie Każdej ze stron przysługuje prawo zatrzymania do czasu, gdy druga strona zaoferuje zwrot otrzymanego świadczenia – zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1996 r. (sygn. akt II CKU 50/96, Jurysta 1997 r. nr 5 str. 22).

Zamawiający traci możliwość korzystania z uprawnień wynikających z rękojmi za wady dzieła jeżeli nie zawiadomił (w dowolny sposób) przyjmującego zamówienie o wadach w ciągu miesiąca od ich wykrycia. Gdy zgodnie z przyjętymi w danych stosunkach zwyczajami zamawiający jest zobowiązany dzieło sprawdzić, straci on możliwość korzystania z uprawnień wynikających z rękojmi, jeżeli nie zawiadomił przyjmującego zamówienie o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym mógł wadę przy zachowaniu należytej staranności wykryć (art. 563 w zw. z art. 638 kodeksu cywilnego, zobacz również uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 3 września 1998 r., sygn. akt I ACa 225/98, OSA 1999 r. nr 4 poz. 19).

Proszę więc poinformować projektanta o wadach dzieła i zwrócić mu projekt, określając, że wada jest istotna i powoduje niemożność skorzystania z tego dzieła.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.