• Autor: Katarzyna Bereda
Ojczym wraz z moją matką aktem darowizny przekazali mi mieszkanie w 2009 r. Ojczym z poprzedniego związku miał dwójkę dzieci. Ojczym zmarł, natomiast matka przebywa u mnie. Testamentu nie było. Proszę o informacje, jaki należy się zachowek dla dzieci ojczyma, i w jakiej wysokości mam zapłacić im zachowek od otrzymanego mieszkania.
Zgodnie z treścią art. 931 Kodeksu cywilnego:
„§ 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.
Z uwagi na powyższe, jak Pan widzi, po Pana ojczymie do dziedziczenia ustawowego – jeżeli nie został sporządzony testament – wchodzą jego dwie córki oraz Pana mama – jeżeli była żoną, bowiem w pierwszej kolejności powołane do spadku są dzieci spadkodawcy i małżonek. Jeżeli Pana mama była żoną, to udział każdej z nich wynosi po 1/3, jeżeli mama nie była żoną, to udział córek wynosi po 1/2. Od tej wartości, jeżeli ojczym nie pozostawił innej masy spadkowej, mogą one obliczyć zachowek, który wynosi albo połowę, albo 2/3 powyższej wartości udziału.
Zgodnie z art. 991:
„§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.
Polski Kodeks cywilny realizuje ochronę najbliższych osób rodziny zmarłego przede wszystkim przez zachowek. Zachowek to określona wartość, którą najbliższe osoby powinny otrzymać od spadkodawcy w postaci darowizny, powołania do spadku lub zapisu (zwykłego lub windykacyjnego). Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, ale jedynie wtedy, gdy in concreto byliby powołani do spadku z ustawy, a zatem są najbliższymi dziedzicami ustawowymi.
Prawo do zachowku powstaje ex lege z chwilą otwarcia spadku i przysługuje zarówno w przypadku dziedziczenia testamentowego, jak i ustawowego. Ten ostatni wejdzie w grę wtedy, gdy z uwagi na istnienie darowizn doliczanych do spadku, odziedziczony udział nie pokrywa zachowku uprawnionego. Jeżeli ojczym był właścicielem 1/2 mieszkania, to zachowek, a więc udział 1/2 lub 2/3 udziału spadkowego córek należy obliczyć od tej wartości – o ile nie pozostało nic innego w masie spadkowej.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.