Egzekucja długu z nieruchomości dłużnika

Egzekucja długu z nieruchomości dłużnika

W opisanej sprawie należy sięgnąć do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) regulujących kwestie związane z egzekucją z nieruchomości oraz wypracowanymi na ich podstawie poglądami nauki prawa. Stosownie bowiem do art. 968 K.p.c.:

„§ 1. Nabywca może zaliczyć na poczet ceny własną wierzytelność lub jej część, jeżeli znajduje ona pokrycie w cenie nabycia.

§ 2. Za zgodą wierzyciela, którego wierzytelność znajduje pokrycie w cenie nabycia, nabywca może tę wierzytelność zaliczyć na poczet ceny. Zgoda wierzyciela powinna być stwierdzona dokumentem z podpisem urzędowo poświadczonym lub wyrażona do protokołu sądowego nie później niż w terminie, w którym nabywca ma obowiązek uiścić cenę nabycia.”

Idąc dalej (m.in. A. Zieliński, K. Flaga-Gieruszyńska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Wyd. 6, Warszawa 2012), ustawodawca wprowadza możliwość, że nabywca, realizując obowiązek wpłaty ceny nabycia, wynikający z art. 967 K.p.c., może zaliczyć na poczet tej ceny własną wierzytelność lub jej część, jeżeli znajduje ona pokrycie w cenie nabycia. Przez wierzytelność lub jej część, która znajduje pokrycie w cenie nabycia (art. 968 § 1 K.p.c.), należy rozumieć tylko taką wierzytelność lub jej część, która by została zaspokojona na podstawie sporządzonego w przyszłości planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości. Ocena, czy zaliczona przez wierzyciela na poczet ceny nabycia własna wierzytelność lub jej część znajduje pokrycie w cenie nabycia (art. 968 § 1), powinna być dokonana w ścisłym związku z przepisem art. 1025 K.p.c., jeżeli z sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości mają być zaspokojone należności również innych wierzycieli (post. SN z 3.2.1972 r., III CRN 156/71, OSNC 1972, Nr 6, poz. 121).

Posiadanie tytułu wykonawczego

Posiadanie własnego tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi i przystąpienie do toczącej się egzekucji daje Państwu najmocniejsze podstawy do ubiegania się o zaliczenie wierzytelności wobec dłużnika na poczet ceny w razie ewentualnego nabycia nieruchomości dłużnika w drodze licytacji.

Wymóg dysponowania tytułem wykonawczym pozwalającym na potrącenie wierzytelności z ceny zakupu nieruchomości dłużnika ma na celu ochronę interesów pozostałych wierzycieli, jak i samego dłużnika, przed potrąceniami wierzytelności niepewnych lub wręcz nieistniejących, co wobec wierzycieli prowadziłoby do zmniejszenia majątku dłużnika, z którego mogliby się oni zaspokoić, a wobec dłużnika do ograniczonego zwolnienia go z pozostałych zadłużeń.

M. Romańska, O. Dumnicka w komentarzu do przepisów art. 758-1088 K.p.c. regulujących postępowanie egzekucyjne (w: „Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz. Warszawa 2010”), wskazują, że Kodeks postępowania cywilnego nie określa precyzyjnie sposobu wykazania, że nabywcy lub innemu wierzycielowi przysługuje wierzytelność do dłużnika mogąca być zaliczoną na poczet ceny nabycia. Tak nabywca, jak i inny wierzyciel godzący się na zaliczenie jego wierzytelności na poczet ceny nabycia winni wykazać tytułem wykonawczym, że przysługuje im wierzytelność przeciwko dłużnikowi. Wierzytelność zaliczana na poczet ceny może być również stwierdzona w sposób oznaczony w art. 1036 K.p.c., a zatem takim dokumentem, jaki uprawnia do uczestniczenia w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

Mając zatem powyższe na uwadze, w dalszej kolejności sięgnąć należy do przepisu art. 1036 K.p.c., zgodnie z którym:

„§ 1. W podziale oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą:

1) wierzyciele składający tytuł wykonawczy z dowodem doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty, jeżeli zgłosili się najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości;

2) wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa, jeżeli zgłosili się najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości;

3) osoby, które przed zajęciem nieruchomości nabyły na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu lub zgłoszone i udowodnione najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu;

4) pracownicy co do stwierdzonych dokumentem należności za pracę, jeżeli zgłosili swoje roszczenia przed sporządzeniem planu podziału.

Sytuacja, w której się Państwo znajdują, sugeruje, że wierzytelność odpowiada wierzytelności z pkt 1) ww. przepisu. Stosownie do tego przepisu – osoby, które dysponują tytułem wykonawczym oraz dowodem doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty – muszą zgłosić i udowodnić swoje prawa najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności.

Uprawomocnienie przybicia

Po licytacji następuje wydanie postanowienia o przybiciu. W postanowieniu o przybiciu wymienia się imię i nazwisko nabywcy, oznaczenie nieruchomości, datę przetargu i cenę nabycia.

Po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.

Złożenie pisma do sądu

Cena nabycia płatna jest w terminie i na zasadach wskazanych w postanowieniu o przybiciu. A zatem w terminie wskazanym w tym postanowieniu konieczne jest złożenie do sądu stosownego pisma.

Przepis art. 968 K.p.c. nie określa formy, w jakiej nabywca dokonuje zaliczenia:

• a więc należy uznać, że powinien na piśmie przedstawić sądowi, który ustalił termin zapłaty nabycia, informacje co do posiadanej wierzytelności, niezbędne do oceny prawidłowości dokonanego zaliczenia,
• pismo to powinno wpłynąć w terminie, w którym nabywca ma uiścić cenę nabycia, ponieważ brak wyjaśnień wobec wpłaty niepełnej kwoty stanowi podstawę do uznania, że nabywca nie wypełnił warunków licytacyjnych, ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Ze względów bezpieczeństwa – pismo powinno zostać złożone w sądzie najpóźniej ostatniego dnia tego terminu. Gdyby zostało tylko wysłane w tym dniu, sąd mógłby uznać, że niedochowany został termin zapłaty ceny nabycia. Cena jest w pieniądzach i te powinny być na rachunku bankowym sądu w ostatnim dniu terminu. Wysłanie pisma uznane być może za dokonanie zapłaty dopiero w dniu wpływu pisma do sądu.

A co powinno zawierać pismo:

1. dane stron postępowania egzekucyjnego,
2. dane nabywców,
3. wskazanie sygnatury akt, pod jaką prowadzone jest postępowanie egzekucyjne oraz pod jaką wydane było postanowienie o przybiciu,
4. wniosek o zaliczenie na poczet ceny: wpłaconej kwoty rękojmi oraz wierzytelności wynikającej z tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu … … … w … … z dnia … sygn. akt …, zapatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia …, w kwocie różnicy pomiędzy wpłaconą kwotą rękojmi a ustaloną w licytacji ceną nabycia,
5. uzasadnienie – ten element pozwala na opisowe wykazanie niezbędnych dla zaliczenia faktów, a więc: podstawy posiadanej wierzytelności (wyrok sądowy); termin zapłaty wierzytelności, wykazania niedokonania zapłaty przez dłużnika poprzez dołączenie do pisma kopii dowodu doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty; wielkości wierzytelności – należność główna, odsetki, koszty sądowe i inne;
6. załączniki: oryginał tytułu wykonawczego, kopia dowodu doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty, odpis pisma dla sądu oraz stron postępowania i komornika.

Uwaga: jeżeli są Państwo wierzycielami egzekwującymi (są stroną postępowania egzekucyjnego), nie ma potrzeby przedstawiania dowodu doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty ani tytułu wykonawczego. Tytuł wykonawczy znajduje się w aktach postępowania egzekucyjnego. Prowadzona jest egzekucja z Państwa udziałem, a zatem niezbędne dokumenty na dowód istnienia wierzytelności są w aktach. W uzasadnieniu pisma należy wskazać na te okoliczności.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼