• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Toczy się moja sprawa rozwodowa. Żona koniecznie chce powołać na świadka naszą dorosłą już córkę. Żona od ponad trzech lat nie utrzymuje z córką żadnych kontaktów. Nie wie nawet, gdzie córka mieszka. Ja mam z córką bardzo dobre relacje i nie chcę jej powoływać na świadka. Córka mieszka obecnie w Anglii. Pełnomocnik żony zwrócił się do sądu z prośbą, aby sąd zobowiązał mnie do podania adresu córki. Sąd ku mojemu zdziwieniu przychylił się do tej prośby. Jak mogę uniknąć podania namiarów na córkę?
Zasadniczo w piśmie może Pan zaznaczyć, że posiada jedynie kontakt przez skype do córki, nie zna dokładnego adresu.
Strona może aż do zamknięcia rozprawy przed sądem I instancji przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na ich poparcie lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej (art. 217 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Pan nie ma obowiązku wskazywać adresu świadka, bo żaden przepis Panu tego nie nakazuje. Zgodnie z art. 258 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) „strona powołująca się na dowód ze świadków obowiązana jest dokładnie oznaczyć fakty, które mają być zeznaniami poszczególnych świadków stwierdzone, i wskazać świadków, tak by wezwanie ich do sądu było możliwe”. W postępowaniu cywilnym nie ciąży na sądzie obowiązek poszukiwania świadków. W razie trudności z ustaleniem tożsamości świadka sąd może zakreślić stronie termin do wskazania danych dotyczących osoby, która ma być przesłuchana jako świadek. Po pierwsze ciężar udowodnienia tychże okoliczności w sposób niewątpliwy i pewny obciążą stronę twierdzącą zaistnienie określonych faktów, z których wywodzi ona korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 Kodeksu cywilnego).
Sąd pomija środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki (art. 217 § 2 K.p.c.). Za dostatecznie wyjaśnione uznaje się okoliczności sporne uzgodnione pomiędzy stronami lub gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala rozstrzygnąć sporną kwestię po myśli zgłaszającego wniosek, co czyni zbędnym przeprowadzenie zgłaszanego dowodu. Brak więc podstaw do nieuwzględnienia wniosku dowodowego w sytuacji, gdy wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego nie pozwalają wyjaśnić kwestii spornej na korzyść strony powołującej dowód. Za dowody powoływane jedynie dla zwłoki uznaje się te, które nie mogą już wyjaśnić kwestii spornych, istotnych dla sprawy, w sposób oczekiwany przez zgłaszającego wniosek lub w ten sposób zostały już one wyjaśnione. Stronę powołującą dowody dla zwłoki sąd może obciążyć kosztami procesu (art. 103 § 1 i 2 K.p.c.).
W piśmie do sądu proszę wskazać, iż nie zna Pan dokładnego adresu córki. Proszę wskazać, że jeśli córka zostanie wezwana na świadka, obciąży żonę kosztami dojazdu z UK i powrotu. Proszę także wskazać – w zależności od przyczyny powołania – iż dowód z przesłuchania jest zbędny – bowiem dane okoliczności zostały np. już ustalone, bądź nie ma żadnych dowodów na ich poparcie, co więcej córka nie ma bliskiego kontaktu ze stronami i nie będzie w stanie zeznawać.
Jest jeszcze druga opcja.
Zgodnie z art. 261 K.p.c.:
„§ 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.
§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie poprzedzającym, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi”.
Art. 261 normuje sytuacje, w których określone osoby mogą odmówić zeznań w charakterze świadka w ogóle (§ 2). Przepis ten rozstrzyga kolizję między sferą prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i sferą interesów rodziny i jednostki, dając w określonym zakresie pierwszeństwo tym ostatnim (por. np. K. Knoppek, Prawo odmowy zeznań i odpowiedzi w procesie cywilnym, Warszawa 1984). Odmowa zeznań jest czynnością faktyczną, a nie czynnością procesową. Sąd orzekający (także sędzia wyznaczony, sąd wezwany) w każdym wypadku ocenia przesłanki uzasadniające odmowę zeznań.
Proszę wskazać także, że po rozmowie z córką ustalił Pan, iż córka nawet jeśli stawi się – skorzysta z prawa odmowy składania zeznań na podstawie art 261 K.p.c., żądając zwrotu kosztów dojazdu i powrotu z UK. Wnosi więc Pan, aby sąd uchylił postanowienie dowodowe w tym zakresie.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika