Mieszkam w domu jednorodzinnym, sąsiednia posesja należy do prywatnego żłobka i przedszkola. Niedawno na ogrodzenie żłobka zainstalowano kamery, by móc nagrywać wejście i plac zabaw, jednak jedna kamera zwrócona jest wprost na mój ogród. Nie mamy pojęcia, kto ma dostęp do tych nagrywanych materiałów (zapewne rodzice), nie wiemy, czy także głos jest nagrywany. Czy żłobek ma prawo nagrywać teren należący do mojej rodziny? Czujemy się bardzo niekomfortowo, unikamy już wychodzenia do ogródka. Czy żłobek może chronić się przepisem o prawie do ochrony mienia? Jak możemy dochodzić swoich praw? Dodam, że właściciele są niechętni do rozmów i konfliktowi. Jak zapobiec nagrywaniu naszej posesji?
Oczywiście ma Pani rację w tym, że sąsiad nie może monitorować Pani posesji. Jest to naruszenie prawa do prywatności, w związku czym przysługują Pani pewne możliwości obrony. Prawo do prywatności, ale także do wizerunku, jest jednym z dóbr osobistych, na które wskazuje art. 23 Kodeksu cywilnego (dalej K.c.). Dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego. Kwestię tę dobrze tłumaczy Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 184/14:
„Pozwany niewątpliwie jest uprawniony do zastosowania środków ochrony poprzez instalację monitoringu swej nieruchomości. Jest to działanie zarówno w ramach porządku prawnego jak i wykonania praw podmiotowych. Jednakże jak każde prawo i to podlega ograniczeniom. Tym ograniczeniem jest sfera praw osobistości przynależnych innym osobom, których przedmiotem są tzw. dobra osobiste, czyli indywidualne wartości świata uczuć, życia psychicznego człowieka. Ochrona dóbr osobistych jest zaś ochroną przed naruszeniem tych właśnie wartości, przed zamąceniem spokoju psychicznego i naruszeniem uczuć. Innymi słowy prawo pozwanego do podjęcia ustalonych działań dotyczących bezpieczeństwa kończy się tam gdzie zaczyna się prawo powoda do prywatności”.
Podobne stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Świdnicy w wyroku z dnia 18.05.2015 r. w sprawie o sygn. akt I C 1168/14, w którym nie miał wątpliwości, że pozwany dopuścił się naruszenia prawa do prywatności do ochrony miru domowego powoda przez to, że za pomocą urządzeń nagrywających i odtwarzających miał możliwość obserwowania obrazu z części jego ruchomości. Opisane zachowania pozwanego naruszały dobra osobiste powodów, tj. ich prawo do prywatności, nietykalność mieszkania i wizerunek. Zaakcentować trzeba, że pozwany mimo wyraźnego sprzeciwu powodów zainstalował na swoim domu kamery pozwalające na rejestrowanie zdarzeń, które miały miejsce na terenie nieruchomości powodów. W ten sposób mogło dojść do nagrania scen z życia prywatnego powodów, co mogło wywołać u nich zakłopotanie, zaś świadomość nieustannej obserwacji niewątpliwie ograniczał ich swobodę i wzbudzał zaniepokojenie.
Wskazuję także, iż Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2016 r. o sygn. akt VI ACa 839/1 stwierdził wprost, iż „już samo utrwalenie wizerunku osoby bez jej zgody, jest już naruszeniem w płaszczyźnie art. 23 kc i 24 kc. Natomiast rozpowszechnianie można rozważać również dodatkowo w płaszczyźnie dalszych przepisów”.
Dodatkowo, takie kamerowanie bez zgody sąsiada, jego posesji oraz tego, co się na niej dzieje, stanowi również naruszenie art. 47 Konstytucji, który statuuje uprawnienie każdego człowieka do ochrony prawnej życia prywatnego i rodzinnego. Jak zaś stanowi art. 51 ust. 1 Konstytucji, „nikt nie może być obowiązany do inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby”.
Mając na uwadze powyższe, wskazuję kolejne kroki postępowania. W pierwszej kolejności należy wezwać pisemnie (najlepiej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru) podmiot prowadzący przedszkole, który ustawił kamerę do jej usunięcia bądź do jej przestawienia w taki sposób, by nie obejmowała Państwa posesji. W piśmie tym proszę wskazać, w jaki sposób Państwo proponują jej przestawienie, oraz że kategoryczne nie wyrażają zgody na skierowanie kamery na Państwa nieruchomość. Proszę wyznaczyć termin na przestawienie kamery oraz wskazać, że po tym czasie będą Państwo zmuszeni podjąć kroki prawne.
Następnie, jeśli termin minie, a kamera nie zostanie przestawiona, mogą Państwo wystąpić do sądu okręgowego z powództwem o ochronę dóbr osobistych. W pozwie mogą Państwo żądać przestawienia kamery w ten sposób, by nie obejmowała Państwa posesji oraz zapłaty odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych w postaci prawa do prywatności. W pozwie należy wykazać także skutki, jakie wywołuje takie umieszczenie kamery, np. ciągły strach o to, że ktoś Państwa podgląda, w tym obserwuje dzieci kąpiące się w basenie, rezygnację z korzystania z ogródka, rezygnację z zapraszania gości. Powództwo należy udowodnić, a więc proszę obfotografować kamerę w jej obecnej pozycji, tak by widać było, gdzie jest umieszczona i gdzie jest skierowana, a także wskazać np. świadków, którzy potwierdzą wywołane skutki.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika