Zezłomowanie nieubezpieczonego samochodu i kara z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego

Opłata za brak obowiązkowego OC

Pani sytuacja jest dość klasycznym przypadkiem, w którym Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nalicza opłatę za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Wysokość tej opłaty przy samochodzie osobowym równa jest dwukrotności, a przy samochodzie ciężarowym – trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę z zaokrągleniem do pełnych 10 zł. Jeżeli okres braku ubezpieczenia przekracza 14 dni wpłaca się całość tej opłaty (art. 88 ust. 2 a, b i ust. 3 pkt 3 i ust. 5 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, t.j. Dz. U. z 2013 r. Nr 392 z późn. zm.; zwana dalej „ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych”). Za brak ubezpieczenia OC samochodu osobowego kara w 2019 r. wynosi 4500 zł. W Pani wypadku policzono opłatę od samochodu ciężarowego – 6750 zł. Opłata wnoszona jest na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (art. 88 ust. 7).

Ponieważ kara jest nakładana wyłącznie za rok, w którym dokonano kontroli, zapłaci Pani karę tylko za jeden rok braku ubezpieczenia, tj. ten, w którym przy wyrejestrowaniu pojazdu wykryto brak OC.

Obowiązek posiadania ubezpieczenia OC

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest ubezpieczeniem obowiązkowym dla każdego zarejestrowanego pojazdu (art. 4, pkt 1, art. 23 ust. 1a ww. ustawy), obowiązek ubezpieczenia nie zależy od stanu technicznego pojazdu ani od tego, czy pojazd jest użytkowany.

Obowiązek ubezpieczeniowy wygasa dopiero po wyrejestrowaniu pojazdu. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2012 r. Nr 1137) w art. 79 ust. 1 wymienia przypadki, w których dopuszczalne jest wyrejestrowanie pojazdu. Punkt 1 stanowi, iż takim przypadkiem jest przekazanie pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów. Wyrejestrowanie następuje wtedy na podstawie zaświadczenia o demontażu pojazdu, wystawionego zgodnie z wymogami przepisów prawa.

Zatem na Pani do momentu wyrejestrowania pojazdu ciążył obowiązek wykupienia ubezpieczenia OC. Teoretycznie mogłaby Pani dowodzić, że nie była Pani posiadaczem tego pojazdu, jednakże sam fakt dokonania przez Panią wyrejestrowania świadczy o czymś innym – z pewnością władała Pani tym samochodem jak właściciel.

Wyrejestrowanie samochodu bez polisy

Spełnienie obowiązku ubezpieczeniowego podlega kontroli, którą wykonują Policja, organy celne, Straż Graniczna, organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów, a wykonywać mogą Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego, Inspekcja Ochrony Środowiska (art. 84 ust. 1 i 2 ww. ustawy). Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia OC lub dowodu uiszczenia składki na to ubezpieczenie, organ przeprowadzający kontrolę zawiadamia o tym Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub dnia zakończenia kontroli, chyba że uzyskał informację o zawarciu umowy z centralnej ewidencji pojazdów (art. 87 ust. 1 i 1a). Po otrzymaniu zawiadomienia bądź też po przeprowadzeniu kontroli przez sam Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny podmiot ten wzywa osoby obowiązane do zawarcia umowy ubezpieczenia do uiszczenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa powyżej, albo do przedstawienia dokumentów potwierdzających spełnienie w roku kontroli obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (art. 90 ust. 1). Po upływie podanych 30 dni w przypadku nieudokumentowania zawarcia umowy, kara staje się wymagalna (art. 90 ust. 4), tj. po tym terminie Fundusz może rozpocząć czynności w celu wyegzekwowania kary.

Przy wyrejestrowaniu pojazdu organ właściwy w sprawach rejestracji pojazdów jest zatem obowiązany do przeprowadzenia kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych – nieokazanie polisy OC skutkuje powiadomieniem UFG o nieprzedłożeniu dokumentu. Próba wyrejestrowania pojazdu bez ważnej polisy kończy się więc zawsze zawiadomieniem UFG i otrzymaniem od tego podmiotu wezwania do zapłaty.

Przedawnienie kary z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego

Roszczenia z tytułu opłaty karnej ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia dokonania kontroli, nie później jednak niż z upływem 3 lat od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym nie spełniono obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, z tym że bieg przedawnienia przerywa m.in. podjęta przez organ egzekucyjny czynność w celu wyegzekwowania opłaty (art. 92 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). W Pani przypadku zatem nie można mówić o przedawnieniu.

Wydaje się zatem, że nie ma Pani żadnych możliwości uniknięcia opłaty. W przypadku jednak rozeznania przez Fundusz braku umowy, przepisy dają możliwość uzyskania umorzenia bądź ulgi w spłacie kary.

Umorzenie kary w całości lub części

Zatem już po nałożeniu kary (tj. po otrzymaniu wezwania do zapłaty) można dążyć do umorzenia nałożonej kary w całości lub części albo do ulgi w spłacie (odroczenia spłaty, rozłożenia jej na raty). Taka możliwość istnieje w uzasadnionych przypadkach, które mają miejsce przede wszystkim przy „wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej i majątkowej zobowiązanego”, trudnej sytuacji życiowej (art. 94 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Dochodzenie roszczeń przez Fundusz nie może bowiem prowadzić do pozbawienia środków niezbędnych do życia zarówno dłużnika, jak i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie lub na jego utrzymaniu. Możliwość spełnienia przez dłużnika obowiązku uiszczenia opłaty jest oceniana przy uwzględnieniu dochodu uzyskiwanego przez dłużnika oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, stanu majątkowego dłużnika (majątek ruchomy i nieruchomy), stanu rodzinnego, realnych możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania dłużnika, sytuacji zdrowotnej dłużnika i osób bliskich, podejmowanych przez dłużnika starań w celu spełnienia roszczenia oraz innych czynników mających istotny wpływ na ocenę jego możliwości płatniczych (§ 53 ust. 2 i 3 Statutu UFG).

Gdyby zatem Pani sytuacja uzasadniała zastosowanie ulgi, proszę wystosować wniosek do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego o umorzenie / rozłożenie na raty / odroczenie płatności z dokładnych opisem Pani sytuacji dochodowej, majątkowej i osobistej i przedłożeniem dokumentów dowodzących przywoływane okoliczności (można wypełnić „oświadczenie o stanie majątkowym”, znajdujące się na stronach internetowych Funduszu). Komisja działająca przy Zarządzie UFG może wystąpić wtedy do właściwego ośrodka pomocy społecznej oraz zakładu pracy w celu zweryfikowania przedstawionych przez Panią okoliczności.

Nadmieniam jeszcze, że współwłaściciele i współposiadacze samochodu, odpowiadają wspólnie za niezawarcie umowy ubezpieczenia.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼