Przedawnienie zwrotu zaliczki
• Data: 2024-02-04 • Autor: Monika Cieszyńska
Zaliczka to kluczowy element wielu transakcji gospodarczych. W niniejszym artykule omówimy regulacje dotyczące terminu przedawnienia zaliczki w przypadku umowy-zlecenia. Przyjrzymy się mechanizmom przerwania biegu przedawnienia i ich wpływowi na proces dochodzenia roszczeń. Jako przykład posłuży nam sprawa pana Kamila.
Pan Kamil zapytał nas, kiedy ulega przedawnieniu roszczenie (zwrot zaliczki za usługę) w umowie–zleceniu. Termin realizacji jego zlecenia to wrzesień 2010 – pierwszy dzień przedawnienia. Pan Kamil chciał wiedzieć, który z terminów przerywa bieg przedawnienia w umowie-zleceniu: data sporządzenia pozwu do sądu, data wpływu pozwu do sądu, data pierwszej rozprawy.
Termin przedawnienia zaliczki
Zaliczka to część należności wpłacana z góry, którą po wykonaniu umowy zalicza się na poczet wynagrodzenia lub ceny. Kwestia przedawnienia roszczeń wynikających z umowy-zlecenia przedstawia się następująco. Roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu w terminach ogólnych, o których mowa w art. 118 Kodeksu cywilnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata”.
Przedawnienie zaliczki za usługę
Przy umowie-zleceniu ustawodawca ustanowił przepis szczególny, który odmiennie reguluje kwestię przedawnienia niektórych roszczeń wynikających z umowy-zlecenia. Chodzi tutaj o art. 751 Kodeksu cywilnego, który stanowi:
„Art. 751. Z upływem lat dwóch przedawniają się:
1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;
2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone”.
W art. 751 pkt 1 Kodeksu cywilnego mowa jest o roszczeniach o wynagrodzenie oraz o zwrot wydatków przysługujących przyjmującym zlecenie (zleceniobiorcom), którzy zawodowo trudnią się czynnościami danego rodzaju (prowadzą przedsiębiorstwo i w zakresie tej działalności zawarli umowę-zlecenie). Dwuletni termin przedawnienia dotyczy również roszczeń dających zlecenie (zleceniodawców) z tytułu zaliczek danych tym osobom.
Wszelkie inne roszczenia wynikające ze stosunku zlecenia przedawniają się w terminach ogólnych, o których mowa w powołanym wyżej art. 118 Kodeksu cywilnego.
Przerwanie biegu przedawnienia
Natomiast jeśli chodzi o przerwanie biegu przedawnienia, to sprawę tę reguluje art. 123 Kodeksu cywilnego. I tak „Bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
- (uchylony)”.
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone (art. 124 Kodeksu cywilnego).
Natomiast roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawniają się z upływem sześciu lat, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu (art. 125 Kodeksu cywilnego).
Odnosząc powyższe do treści pytania pana Kamila, należy stwierdzić, iż bieg przedawnienia zostanie przerwany z datą wpływu pozwu do sądu.
Przykłady
Przypadek przedsiębiorcy
Pani Katarzyna, która prowadziła własną działalność gospodarczą, zatrudniła firmę remontową do odnowienia swojego biura. Zapłaciła zaliczkę, ale prace nie zostały wykonane zgodnie z umową. Po dwóch latach od zapłaty zaliczki zdecydowała się na podjęcie działań prawnych. Okazało się jednak, że jej roszczenie o zwrot zaliczki uległo przedawnieniu zgodnie z art. 751 Kodeksu cywilnego.
Przypadek wynajmu mieszkania
Pan Tomasz wynajął mieszkanie i wpłacił zaliczkę na poczet przyszłych opłat. Po kilku latach, gdy postanowił rozwiązać umowę najmu, zażądał zwrotu zaliczki. Wynajmujący odmówił, powołując się na przedawnienie roszczenia. Pan Tomasz nie był świadomy, że roszczenia niezwiązane bezpośrednio z działalnością gospodarczą przedawniają się w ciągu 6 lat zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego.
Przypadek usługi edukacyjnej
Rodzice zapisali swoje dziecko na prywatne lekcje języka angielskiego i wpłacili zaliczkę na pierwszy semestr. Po kilku miesiącach nauczyciel niespodziewanie przerwał zajęcia. Rodzice, oczekując zwrotu niewykorzystanej zaliczki, zwrócili się do sądu. W toku postępowania dowiedzieli się, że ich roszczenie nie uległo przedawnieniu, ponieważ zgodnie z art. 751 Kodeksu cywilnego roszczenia z tytułu utrzymania i nauki przedawniają się dopiero po upływie dwóch lat.
Podsumowanie
Podsumowując, kwestia przedawnienia zaliczki w kontekście umowy-zlecenia jest złożona i wymaga uwzględnienia konkretnych przepisów Kodeksu cywilnego. Różne rodzaje roszczeń mogą podlegać odmiennym terminom przedawnienia. Warto znać obowiązujące regulacje, aby skutecznie dochodzić swoich praw, szczególnie w sytuacjach spornych.
Oferta porad prawnych
Jeśli potrzebujesz indywidualnej porady prawnej lub pomocy w przygotowaniu pism związanych z przedawnieniem zaliczki, skorzystaj z naszych usług online. Nasi doświadczeni prawnicy zapewnią Ci profesjonalne wsparcie i spersonalizowane rozwiązania dopasowane do Twojej sytuacji. Już dziś napisz do nas – formularz kontaktowy znajdziesz pod tekstem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Monika Cieszyńska
Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Toruniu, nr wpisu TR-871. Absolwentka prawa Katedry Praw Człowieka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się przede wszystkim w prawie rodzinnym i opiekuńczym oraz karnym – udzieliła dotąd porad setkom naszych klientów, w których życie często niesłusznie wtargnęła policja i prokuratura, a wielu rodzinom pomogła rozwiązać burzliwe niekiedy konflikty małżeńskie i opiekuńcze (opieka nad dziećmi, alimenty, widzenia z dziećmi). Posiada licencję zarządcy nieruchomości (nr licencji 20460). W kręgu jej zainteresowań znajdują się również zagadnienia prawa spółdzielczego.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Oskarżenie o używanie nielegalnego oprogramowania, jak się bronić?
» Spór o uszkodzenie wynajętego samochodu, jak bronić się przed nieuczciwymi praktykami?
» Odwołanie rezerwacji w hotelu i odzyskanie pieniędzy
» Wadliwie wykonany trawnik, co zrobić, gdy wykonawca wziął pieniądze, a nie wywiązał się z umowy?
» Jak dochodzić odszkodowania za uszkodzenia auta po czyszczeniu?
