Oskarżenie o używanie nielegalnego oprogramowania, jak się bronić?

Żądanie odszkodowania przez firmę produkującą oprogramowanie

Z przesłanego mailem wezwania wynika, że Państwa spółce zarzuca się nielegalne korzystanie (bez licencji) z oprogramowania, do którego wyłączne prawa przysługują firmie z siedzibą w USA. Propozycja ugodowa ze strony uprawnionego to zapłata przez Państwa odszkodowania w wysokości dwukrotności wynagrodzenia należnego za korzystanie legalne z oprogramowania od początku naruszeń.

Pan wskazuje, że Państwa firma nigdy z ww. oprogramowania nie korzystała, sprawdzono wszystkie komputery (w tym te od 2021 r. w Państwa firmie) i nie ma śladu po korzystaniu z takiego oprogramowania (np. nielegalnie przez pracownika nawet do jego prywatnych celów). Jeśli są Państwo o tym przekonani, to roszczenie należy odeprzeć, wskazując, że sam fakt, iż komputer, na którym nielegalnie wykorzystano oprogramowanie, logował się przez sieć Państwa firmy, nie przesądza, że to Państwa komputer. Wszak naruszający mógł po prostu bezprawnie skorzystać z Państwa sieci.

Pan prowadził z przedstawicielem uprawnionego rozmowę. Nawet poprosił Pan o ofertę i nr konta. Nie jest to zbyt korzystne, bo pośrednio może wskazywać na przyznanie się do winy (prośba o ofertę na zakup licencji i prośba o informację na temat wysokości odszkodowania); Pan zaś winien od początku odrzucać wezwanie, wskazując na brak podstaw.

Co istotne, przy dochodzeniu roszczeń ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 Kodeksu cywilnego). To uprawniony winien więc wykazać, że to Państwa firmy komputer. Oni zaś wykazali tylko logowanie przez Państwa sieć. Niepotrzebnie więc Pana mail z żądaniem wskazania kwoty odszkodowania i ofertą się pojawił, a jednocześnie nie było wyraźnego w nim zawetowania ich żądań i informacji, że samo skorzystanie z Państwa sieci nie przesądza o tym, że z owej sieci korzystał komputer Państwa firmy, ponieważ weryfikacja przeprowadzona w firmie nie wykazała, aby kiedykolwiek korzystano w firmie na jakimkolwiek sprzęcie z ww. oprogramowania.

Jeśli jednak sprawa trafiłaby do sądu i sąd uznałby, że dowodem jest to, że logowano się przez sieć firmową, a ta była zabezpieczona lub powinna być, to w procesie sądowym może okazać się, że to Państwo będą musieli udowodnić, że osoba trzecia skorzystała z Państwa sieci i naruszyła prawa autorskie uprawnionego, tj. że nie był to sprzęt należący do Państwa firmy czy pracownika (wszak za działania pracowników odpowiada pracodawca, ma co najwyżej do pracownika regres). Pracodawca jest bowiem odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez pracownika, jeżeli doszło do niej w czasie, w którym pracownik wykonywał obowiązki pracownicze.

Podpisanie ugody

Zalecam więc po pierwsze spotkanie z pracownikami i dowiedzenie się, czy na pewno nikt – nawet prywatnie – nie skorzystał z sieci celem nielegalnego korzystania z ww. oprogramowania. Zanim bowiem zaryzykuje Pan proces sądowy (gdzie przegrana wygeneruje jeszcze większe koszty), należy być pewnym, że do naruszenia faktycznie nie doszło. Dopiero następnie odpowiedzieć owej firmie, że nie uznaje Pan roszczenia, że do naruszenia nie doszło, że komputery zostały sprawdzone i na żadnym nie ma śladu po takim oprogramowaniu (tu uwaga: czy nie zostało np. usunięte) i że ktoś mógł z Państwa sieci skorzystać, aby uniknąć schwytania na naruszeniu. Niemniej jest prawdopodobne, że przed sądem to Państwo muszą ów okoliczność uwalniającą wykazać.

Mnie osobiście zastanawia, czemu ów przedstawiciel uprawnionego do oprogramowania kontaktuje się mailowo. Standardem są wezwania pisemne. Niemniej skoro Pan odpisał, może uznali, że nie chcą generować pism, tym bardziej, że ich siedziba jest poza terenem Polski. Nadto Pan z nimi rozmawiał telefonicznie, więc domniemam, że nic nie budziło Pana wątpliwości.

Uczulam, że nawet decydując się na ugodę (bo np. jakiś pracownik się przyzna), musi Pan zadbać o jej pisemną formę i wyraźne wskazanie, że w zamian za wpłaconą kwotę firma zrzeka się wobec Pana wszelkich roszczeń zw. z owym naruszeniem i zrzeka się zawiadamiania organów ścigania. Inaczej nie pozbawi to ich prawa – mimo otrzymania pieniędzy – dochodzenia roszczeń przed organami. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego oraz ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zabronione jest uzyskiwanie, posiadanie, korzystanie lub kopiowanie programów komputerowych bez wyrażonej w licencji zgody producenta. W przypadku wykrycia nielegalnego oprogramowania w zasobach informatycznych przedsiębiorstwa odpowiedzialne za to osoby mogą spotkać się z karą grzywny, ograniczeniem lub pozbawieniem wolności na okres nawet do lat 5 (zarząd). Za każde bowiem nielegalne oprogramowanie zainstalowane na komputerze firmowym odpowiada przedsiębiorca i to nawet jeżeli pracodawca nie wiedział o pobraniu oraz zainstalowaniu takich programów przez pracownika.

Obrona przed roszczeniami ze strony właściciela oprogramowania

Na stronie producenta czytamy, że firma ta we współpracy z producentem oprogramowania prowadzi wszystkie sprawy związane z bezprawnym wykorzystaniem licencji programu. Jeżeli taki przypadek zostanie potwierdzony w danym przedsiębiorstwie, otrzymuje ono informacje dotyczące szczegółów dalszych kroków w związku z zaistniałą sytuacją.

Podsumowując, bez uzyskania pewności, że nawet pracownik nie dokonał naruszenia (wszak oni wskazują na naruszenia od 2021 r., czyli długotrwałe) wejście w spór sądowy jest ryzykowne i może narazić Państwa na jeszcze większe koszty. Dopiero dokładna weryfikacja, w tym przez dobrego informatyka, który sprawdzi, czy np. nic nie było kasowane, winna skutkować wyraźną odpowiedzią, że komputery zostały sprawdzone, w tym ich historia, i nigdy nie pobrano na żaden z nich takiego oprogramowania i wszystko wskazuje na bezprawne skorzystanie z Państwa sieci przez osobę trzecią. Tutaj jednak, gdyby skierowano pozew, Państwa firma musiałaby zapewne udowodnić, że doszło do włamania do sieci przez podmiot spoza firmy, który dokonał naruszeń praw uprawnionego. Inaczej bowiem to Państwo jako profesjonaliści winni dbać o to, by sieć była zabezpieczona. Wszelkie ataki nie wyłączają odpowiedzialności cywilnoprawnej wobec uprawnionego, a co najwyżej dadzą Państwo regres, by dochodzić odszkodowania od takiej osoby trzeciej spoza firmy, która do sieci się włamała – pod warunkiem, że w ogóle będziecie w stanie ją ustalić (przy pomocy organów ścigania, zgłaszając włamanie do sieci, o ile ta była zabezpieczona w ogóle), a to nie jest łatwe i zwykle kończy się umorzeniem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.