Zaniżona wartość samochodu przy odszkodowaniu
• Data: 2024-04-28 • Autor: Radca prawny Wioletta Dyl
Naprawienie szkody w kontekście wartości samochodu stawia przed poszkodowanymi wyzwania związane z wyborem odpowiedniej formy odszkodowania. Polskie prawo, w oparciu o Kodeks cywilny, oferuje opcję przywrócenia stanu poprzedniego lub wypłaty ekwiwalentu pieniężnego, jednak szczególna sytuacja ma miejsce w przypadku tzw. szkody całkowitej. Pan Mikołaj przed 2 miesiącami nabył auto za 38 tys. zł, po czym wymienił w nim zawieszenie na nowe za 1500 zł. W urzędzie skarbowym zapłacił 2% od kwoty zakupu. Po 20 dniach od zakupu miał szkodę nie ze swojej winy. Rzeczoznawca ubezpieczyciela sprawcy uznał szkodę całkowitą i wycenił wartość auta przed szkodą na znacznie mniej, bo na 32 tys. zł. Nasz klient zastanawia się, czy jeśli ostatecznie zakład ubezpieczeniowy nie uzna jego roszczeń, to czy sprawa będzie do wygrania w sądzie. Jeśli decydowałby się na skierowanie sprawy do sądu, czy powinien pozostawić sobie wrak auta do ewentualnych dodatkowych oględzin? Dodał jeszcze, że ubezpieczyciel wycenił wrak na 11 tys. zł, pan Mikołaj nie chce wraku, gdyż uważa, że cena jest zawyżona i będzie ciężko go sprzedać. Ubezpieczyciel oferuje pomoc w zbyciu wraku za tę kwotę, z tym że ta oferta jest ważna tylko przez 2 tygodnie. Chciałby skorzystać z tej pomocy, ale obawia się, że jak sprzedam wrak, to zamknie mu to drogę do dochodzenia roszczeń, bo nie będzie już możliwości zrobienia ponownych oględzin. Co powinien zrobić w takim wypadku?
Naprawienie szkody a wartość samochodu
Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. W treści zd. 2 tego przepisu zawarty jest jednak wyjątek, zgodnie z którym – gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie zobowiązanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
Szkoda całkowita na samochodzie
Ocena, czy o takiej nadmierności można mówić, zależy od konkretnego stanu faktycznego. W każdym razie należy mieć na uwadze nie tylko gospodarczy, ale też racjonalny aspekt zagadnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 września 1970r., II CR 371/70, OSNCP 1971, nr 5, poz. 93). Przykładem takiej sytuacji jest tzw. szkoda całkowita, zachodząca wówczas, gdy koszty naprawy pojazdu przekraczają jego wartość sprzed wypadku. W przypadku szkody całkowitej odpowiedzialność dłużnika powinna ograniczać się do zapłaty odszkodowania w wysokości różnicy pomiędzy wartością samochodu przed wypadkiem a ceną tzw. pozostałości.
Jak wynika z podanych informacji – na podstawie kalkulacji kosztów naprawy TU przyjął powstanie szkody całkowitej w pojeździe. W związku z tym rozmiar szkody został określony jako różnica między wartością pojazdu w stanie nieuszkodzonym (32 tys. zł) a wartością pojazdu uszkodzonego (11 tys. zł – zapewne na podstawie aukcji). W rezultacie TU wypłaci panu Mikołajowi kwotę 20 500 zł. Winien on zatem w pierwszym rzędzie sprawdzić, czy akurat ten ubezpieczyciel ma w swoich ogólnych warunkach ubezpieczenia opcję, która przewiduje możliwość dokonywania przez niego wyceny tak zwanych pozostałości, poprzez wystawienie na platformę aukcyjną do licytacji. Z doświadczenia wiem, że TU robią to często bez zgody klienta i wbrew postanowieniom OWU. TU korzysta z tej formy wyceny tzw. pozostałości, ponieważ jest to dla niego sytuacja ekonomicznie korzystniejsza, ale powołując się na uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 września 1970 r. (sygn. akt. II CR 371/70), nasz klient może wskazać, że nie ma obowiązku przyjmowania formy odszkodowania, które jest ekonomicznie korzystniejsza dla zakładu ubezpieczeń.
Odszkodowanie i zaniżona wartość
W znakomitej swojej większości OWU wskazuje, że w razie powstania szkody całkowitej TU ustala odszkodowanie w kwocie odpowiadającej wartości pojazdu pomniejszonej o wartość pozostałości. Wartość pozostałości powinna odpowiadać ich wartości rynkowej i ustalana miała być indywidualnie w zależności od rozmiaru uszkodzeń, stopnia zużycia eksploatacyjnego pojazdu lub jego części, w odniesieniu do tej samej wartości pojazdu, jaką przyjęto do wyliczenia szkody całkowitej. Najczęściej OWU wymienia program ekspercki (np. Audatex) jako narzędzie służące do wyceny wartości pojazdu. Niedopuszczalną zatem praktyką zastosowaną byłoby tu wystawienie pojazdu na platformie internetowej, co w rezultacie prowadzi do arbitralnego wyboru najlepszego wariantu dla TU poprzez jednostronnie ukształtowanie treści swojego zobowiązania.
Wartość pojazdu sprzed szkody i po niej
Tymczasem logika szkody różnicowej (całkowitej) powinna się opierać o kryteria obliczania wartości pojazdu przed szkodzą i wartości pojazdu uszkodzonego o tę sama metodę obliczeń tych wartości, czyli poprzez program ekspercki.
Dlatego też rekomendowałabym zlecenie wykonania kosztorysu szkody całkowitej i wartości pozostałości rzeczoznawcy i przedstawienie tej kalkulacji TU. W razie nieuznania kalkulacji przez TU pozostaje droga sądowa. Jeżeli natomiast pan Mikołaj zdecyduje się, aby TU sprzedał pozostałości, to jednak cały czas będzie brana pod uwagę różnica pomiędzy kwotą 32 tys. zł a kwotą uzyskaną ze sprzedaży pozostałości. Jeżeli kwestionuje on już wycenę samochodu w stanie nieuszkodzonym (uważając, że ubezpieczyciel zaniża wartość samochodu), to raczej zaczęłabym od własnej wyceny.
Przykłady
Przypadek Pana Jana
Pan Jan doświadczył szkody całkowitej swojego samochodu po wypadku drogowym. Koszt naprawy pojazdu przewyższał jego wartość rynkową przed zdarzeniem. Zakład ubezpieczeń zdecydował się na wypłatę odszkodowania w wysokości różnicy między wartością samochodu przed wypadkiem a wartością pozostałości po wypadku. Pan Jan niezadowolony z wyceny zdecydował się na niezależną ocenę.
Sytuacja Pani Ewy
Pani Ewa po stłuczce stwierdziła, że koszty naprawy jej auta są niewspółmiernie wysokie w porównaniu do jego wartości. Zamiast naprawy zdecydowała się na akceptację odszkodowania w formie pieniężnej, co pozwoliło jej na zakup nowszego, używanego pojazdu. Proces ten wymagał od niej dodatkowej negocjacji z ubezpieczycielem, który początkowo zaniżył wartość odszkodowania.
Doświadczenie Pana Krzysztofa
Pan Krzysztof, właściciel klasycznego samochodu, miał do czynienia ze szkodą częściową, gdzie koszty naprawy były wysokie, ale nie przekraczały wartości pojazdu. Postanowił skorzystać z opcji naprawy, gdyż jego pojazd miał dla niego wartość sentymentalną.
Podsumowanie
Rozważania dotyczące naprawienia szkody w kontekście wartości samochodu pokazują, że każda sytuacja jest inna. Jak widać, istotna jest znajomość przepisów prawa oraz świadomość opcji, jakie oferuje Kodeks cywilny.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy w uzyskaniu sprawiedliwego odszkodowania za szkodę na samochodzie? Skorzystaj z naszej oferty pomocy prawnej. Zapewniamy wsparcie na każdym etapie procesu odszkodowawczego. Opisz swój problem za pomocą formularza zamieszczonego poniżej.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 września 1970r., sygn. akt II CR 371/70
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
Popularne w dziale
Zadaj pytanie » - Ubezpieczyciel kredytu żąda karty zgonu, co robić?
- Wypadek studenta na uczelni a odszkodowanie
- Konsekwencje nieopłacania OC od wielu lat
- Zalanie mieszkania i wezwanie do zapłaty regresu przez ubezpieczyciela
- Przedawnienie roszczenia z polisy ubezpieczeniowej
- Samochód oddany na złomowanie a kara za brak OC
