• Autor: Bogusław Nowakowski
Wynajmuję biuro i mamy zapisane w umowie: „w przypadku opóźnień płatności czynszu Najemca zostanie obciążony odsetkami ustawowymi plus 5% w skali roku od kwoty i daty zobowiązania wynikającej z faktury, do momentu wpływu środków na konto Wynajmującego, plus 20 zł za koszt każdego upomnienia”. Czy taki zapis jest zgodny z prawem? I jeśli tak, to jak poprawnie obliczyć odsetki zgodnie z prawem (stosunek roczny 8% ustawowe i te dodatkowe 5%)?
Według naszego Kodeksu cywilnego w zakresie odsetek obowiązują następujące zasady. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. W braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok – jednocześnie z zapłatą tej sumy.
Gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Maksymalne odsetki wynoszą na chwilę obecną wynoszą 10% w skali roku (ponieważ stopa kredytu lombardowego NBP wynosi 2,50%).
Zapis Pana umowy ustala odsetki umowne na wypadek opóźnienia w zapłacie. Jest on zgodny z prawem i dopuszczalny.
Zapis mów i odsetkach ustawowych (które są liczone w skali roku) oraz o odsetkach dodatkowych w wysokości 5% w skali roku.
Oznacza to, że należy zsumować odsetki ustawowe oraz odsetki dodatkowe i wyjdzie stopa odsetek umownych w skali roku.
Odsetki ustawowe wynoszą obecnie 8%. A więc odsetki umowne stosownie do umowy to 13%. Niestety liczba 13 jest wyższa niż liczba 10 oznaczająca odsetki maksymalne.
Ponieważ wysokość odsetek wynikających z umowy przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się tylko odsetki maksymalne – czyli 10% w skali roku.
Sposób obliczenia:
Wynajem lokalu użytkowego
Pan Tomasz wynajmuje lokal na potrzeby swojej firmy. Zgodnie z umową, w przypadku opóźnienia w płatności czynszu, wynajmujący nalicza odsetki ustawowe (8% w skali roku) oraz dodatkowe odsetki umowne w wysokości 5% rocznie. Po sprawdzeniu umowy Pan Tomasz dowiedział się, że łączna stopa odsetek wynosi 13%, co przekracza maksymalny dopuszczalny poziom (10%). Wynajmujący jednak może domagać się jedynie odsetek maksymalnych, tj. 10% w skali roku.
Kara za nieterminowe opłacenie faktury
Pani Agnieszka spóźniła się z zapłatą za wynajem biura o 30 dni. W umowie wynajmu zapisano odsetki ustawowe plus dodatkowe 5%, co daje łącznie 13%. Po konsultacji z prawnikiem dowiedziała się, że wynajmujący może naliczyć odsetki tylko do wysokości maksymalnych 10%. Przy kwocie zaległości 5 000 zł za 30 dni odsetki wyniosą:
(5000×10%)/365×30=41,10(5000 \times 10\%) / 365 \times 30 = 41,10 zł.
Klauzula dodatkowych kosztów upomnienia
Pan Andrzej, wynajmujący magazyn, otrzymał wezwanie do zapłaty po 20 dniach opóźnienia. Umowa zawiera zapis o naliczaniu odsetek łącznie 13% rocznie oraz dodatkową opłatę 20 zł za każde upomnienie. Prawnik wyjaśnił mu, że mimo możliwości naliczania kosztów upomnienia, wysokość odsetek nadal podlega ograniczeniom odsetek maksymalnych (10%). Pan Andrzej zapłacił więc odsetki zgodnie z przepisami oraz dodatkowe koszty upomnienia, które były zgodne z zapisami umowy.
Zapis w umowie o naliczaniu odsetek umownych za opóźnienia w płatnościach jest zgodny z prawem, ale ich wysokość nie może przekroczyć odsetek maksymalnych, wynoszących obecnie 10% w skali roku. W przypadku umów, w których suma odsetek ustawowych i dodatkowych przekracza tę wartość, wierzyciel może żądać wyłącznie odsetek maksymalnych. Dodatkowe koszty, takie jak opłaty za upomnienia, mogą być naliczane, jeśli wynika to z umowy. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Potrzebujesz pomocy w interpretacji zapisów umowy lub naliczaniu odsetek za opóźnienia w płatnościach? Skorzystaj z naszej porady prawnej online – szybko i profesjonalnie wyjaśnimy Twoje wątpliwości. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Bogusław Nowakowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika