Brak kontaktu z jednym ze spadkobierców - co zrobić?

Nieznane miejsce zamieszkania spadkobiercy

Jeżeli nie znają Panie danych osobowych syna zmarłego ani także jego miejsca zamieszkania, konieczne jest skierowanie sprawy do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku.

Zgodnie bowiem z treścią art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Celem tego postępowania jest ustalenie wszystkich spadkobierców, którzy doszli do dziedziczenia (art. 677 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego), oraz wskazanie zapisobierców windykacyjnych i przedmiotów im przypadających (art. 677 § 2).

Z uwagi na powyższe powinna Pani wskazać we wniosku wszystkich spadkobierców po zmarłym tacie, a więc rodzeństwo oraz żonę zmarłego. Uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku są bowiem wszystkie osoby, które mogą być uznane za zainteresowane. Jak wynika natomiast z art. 510 § 1 zd. 1, „zainteresowanym jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Taka osoba może brać udział w rozważanym postępowania na każdym jego etapie aż do chwili zakończenia postępowania w II instancji”. Ponadto sąd powinien zawiadomić Skarb Państwa albo gminę ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na wystąpienie dziedziczenia ustawowego spadkobierców koniecznych (orz. SN z 28.1.1949 r., sygn. akt C 1089/48).

Postępowanie spadkowe

Zgodnie z art. 670 Kodeksu postępowania cywilnego sąd bada w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, kto jest spadkobiercą, a także czy spadkodawca pozostawił testament. Sąd może przy tym wezwać osobę, co do której zostanie uprawdopodobnione, że dysponuje testamentem, do złożenia tego dokumentu. W takim przypadku sąd dokona otwarcia i ogłoszenia testamentu. W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku wymienia się spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym przypadł spadek, a także wysokość przynależnych im udziałów spadkowych (art. 677 § 1 zd. 2). Rozważane orzeczenie powinno zatem dotyczyć całego spadku i wszystkich następców prawnych pod tytułem ogólnym zmarłego. Niedopuszczalne jest więc wskazanie w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku tylko niektórych spadkobierców (post. SN z 23.6.1967 r., sygn. akt III CR 104/67), jak i uchylenie wspomnianego postanowienia jedynie w odniesieniu do części spadkobierców (post. SN z 28.4.1971 r., sygn. akt III CRN 508/70).

Wniosek – zgłoszenie dziedziczenia

Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy, skrócone odpisy aktów urodzenia uczestników postępowania, a także w przypadku zawarcia związku małżeńskiego, także skrócone odpisy aktów małżeństwa. Jeżeli nie posiada Pan takich dokumentów – należy przerzucić obowiązek uzyskania aktów na sąd. Sądem właściwym jest sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego.

Opłata od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku to 105 zł. Jeżeli nie zna Pani adresów zamieszkania brata, proszę to wskazać, bowiem sąd może poszukiwać spadkobierców przez ogłoszenie lub ustanowić kuratora.

Zgodnie bowiem z art. 144 § 1 przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia, przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego. Również proszę taki wniosek zamieścić w piśmie.

Poszukiwanie nieślubnego syna przez ogłoszenie

Dobrym rozwiązaniem jest także poszukiwanie spadkobierców przez ogłoszenie – co do zasady te dwie możliwości pozwolą Państwu na zakończenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, a decyzja, czy adekwatniejsze będzie ustanowienie kuratora, czy ogłoszenie, zależeć będzie od sądu. Powinna więc Pani rozpocząć procedurę spadkową, jak wskazałam powyżej.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼