• Data: 2024-12-30 • Autor: Katarzyna Bereda
W 2018 roku zostałem pobity, w 2019 roku zakończyła się sprawa karna i sąd przyznał mi odszkodowanie, jednak nie aż tak wysokie (ledwie ponad koszty samego leczenia), wynikało to m.in. z faktu, że jako ofiara nie miałem reprezentanta w sądzie. Chodziło o uszczerbek na zdrowiu. Obyło się jednak bez pobytu w szpitalu powyżej 7 dni. Odszkodowanie wyniosło 15 000 zł, gdzie same koszty leczenia przedstawione w sądzie (głównie wstawienie implantu) wyniosły ponad 10 000nzł. Czy w 2024 mogę jeszcze założyć sprawę cywilną o pełne odszkodowanie i orientacyjnie o jakich kwotach odszkodowania byłaby mowa? Czy jest sens starać się o wyższe odszkodowanie?
Niniejszą kwestię reguluje art. 4421 Kodeksu cywilnego:
„§ 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
§ 2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
§ 3. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
§ 4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności”.
Przedłużenie okresu przedawnienia roszczeń odszkodowawczych za szkody spowodowane przestępstwami wynika z negatywnej oceny moralnej takich zachowań. Wyrządzenie szkody innej osobie kwalifikowane jest jako naganne, wyrządzenie szkody zbrodnią lub występkiem spotyka się z surowszą oceną i potępieniem społecznym. Dlatego ustawodawca uznaje, że uniknięcie odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody spowodowane działalnością przestępczą nie powinno następować po upływie 3-letniego okresu od dowiedzenia się poszkodowanego o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia ani nawet po upływie 10 lat od zdarzenia, ale wymaga 20 lat (red. serii Osajda, red. tomu Borysiak 2024, wyd. 32).
Należy zwrócić uwagę, że w świetle komentowanego paragrafu dłuższy, 20-letni okres przedawnienia znajduje zastosowanie, jeśli szkoda wynikła z przestępstwa lub występku. Nie jest istotne, czy osoba zobowiązana do naprawienia szkody była sprawcą przestępstwa. Dwudziestoletni okres przedawnienia znajduje zastosowanie także, gdy poszkodowany dochodzi odszkodowania od ubezpieczyciela, rodziców, opiekunów sprawcy szkody lub Skarbu Państwa, jeśli szkoda jest wynikiem działania osoby wykonującej władzę publiczną [por. trafne uwagi w uchw. SN (7) z 21.11.1967 r., sygn. akt III PZP 34/67, OSNCP 1968, Nr 6, poz. 94]. Dla zastosowania przedłużonego, 20-letniego okresu przedawnienia, nie jest konieczne stwierdzenie popełnienia przestępstwa prawomocnym wyrokiem sądu karnego (tak trafnie W. Dubis, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz, 2016, s. 894, Nb 6).
Jednak sąd cywilny związany jest skazującym wyrokiem karnym (art. 11 Kodeksu postępowania cywilnego) (tak trafnie np. M. Safjan, w: Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2015, s. 1486). Sąd cywilny związany jest także poczynionymi w postępowaniu karnym ustaleniami dotyczącymi okresu popełnienia przestępstwa (wyr. SN z 18.7.1972 r., sygn. akt I PR 343/71).
Wobec tego, jak Pan widzi, jeżeli szkoda wyniknęła ze zbrodni i występku, jak to ma miejsce w Pana przypadku, okres przedawnienia jest przedłużony i może Pan dochodzić na gruncie cywilnym powiększenia odszkodowania i zasądzenia zadośćuczynienia.
W mojej ocenie, orzeczone na Pana rzecz naprawienie szkody nie jest niskie, mieści się w granicach normy przy takich zdarzeniach. Jeżeli jednak uważa Pan, iż poniósł większe koszty, może Pan dochodzić naprawienia szkody, jaką Pan poniósł – niniejsze należy jednak wykazać. Jeżeli więc chce Pan dochodzić dodatkowego odszkodowania, musi Pan przedłożyć dokumentację wskazującą, iż poniósł Pan koszty leczenia i naprawienia szkody ponad kwotę 15 000 zł. Jeżeli chce Pan dochodzić także zadośćuczynienia, również konieczne jest wykazanie krzywdy niematerialnej, np. iż chodził Pan do psychologa, był wycofany, zdarzenie spowodowało u Pana cierpnie. Dochodzona więc kwota zależy od Pana odczuć i wysokości poniesionej szkody.
Przypadek wypadku komunikacyjnego
Kierowca doznał obrażeń w wyniku wypadku spowodowanego przez innego uczestnika ruchu drogowego. Ubezpieczyciel sprawcy wypłacił mu odszkodowanie na pokrycie kosztów leczenia w wysokości 20 000 zł. Po dwóch latach od wypadku poszkodowany odkrył, że w wyniku obrażeń rozwinęła się u niego przewlekła dolegliwość pleców, która wymagała dodatkowej rehabilitacji i kosztownego leczenia. Poszkodowany złożył pozew o dodatkowe odszkodowanie i zadośćuczynienie, uzasadniając swoje roszczenia dokumentacją medyczną i opinią biegłych. Ostatecznie sąd zasądził dodatkowe 30 000 zł.
Przypadek pobicia w miejscu publicznym
Mężczyzna został zaatakowany podczas powrotu z pracy, doznając złamania szczęki. Odszkodowanie przyznane w procesie karnym pokryło jedynie koszty operacji, ale nie uwzględniło utraconych zarobków za czas przebywania na zwolnieniu lekarskim oraz kosztów dojazdów na rehabilitację. Po dwóch latach mężczyzna skierował sprawę do sądu cywilnego, gdzie udało mu się udowodnić, że jego straty finansowe wyniosły znacznie więcej. Sąd zasądził mu dodatkowe 15 000 zł na pokrycie strat i 10 000 zł zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Przypadek obrażeń w wyniku zaniedbania pracodawcy
Pracownik fabryki doznał urazu ręki wskutek nieprawidłowego zabezpieczenia maszyn. Pracodawca wypłacił mu odszkodowanie za koszty leczenia, ale nie uwzględnił zadośćuczynienia za trwałe ograniczenie sprawności i związane z tym trudności w wykonywaniu codziennych czynności. Po kilku latach poszkodowany wniósł pozew cywilny, powołując się na przepisy dotyczące szkody na osobie i negatywne skutki w jego życiu prywatnym. Sąd przyznał mu 50 000 zł tytułem zadośćuczynienia.
Jeśli uważasz, że odszkodowanie przyznane w procesie karnym nie pokrywa pełnych kosztów leczenia lub doznanej krzywdy, możesz dochodzić wyższego odszkodowania na drodze cywilnej. Kluczowe jest odpowiednie udokumentowanie poniesionych strat oraz skutków zdarzenia w Twoim życiu. Skorzystanie z pomocy prawnej może zwiększyć szanse na uzyskanie wyższej kwoty.
Potrzebujesz pomocy w dochodzeniu wyższego odszkodowania? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi eksperci przygotują dla Ciebie kompleksową poradę prawną lub pismo procesowe.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1967 r., sygn. akt III PZP 34/67
3.Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 1972 r., sygn. akt I PR 343/71
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
