Fałszywe oskarżenia to nie tylko przykra sytuacja osobista, ale i poważne naruszenie prawa. Osoba pomówiona ma do dyspozycji zarówno drogę karną, jak i cywilną – może domagać się ukarania sprawcy za przestępstwo z art. 234 k.k., a także ochrony swoich dóbr osobistych przed sądem cywilnym. Świadomość tych możliwości daje realne narzędzia obrony przed nieprawdziwymi zarzutami i pozwala dochodzić sprawiedliwości.
Pozwanie osoby za fałszywe oskarżenia
• Data: 2025-08-22 • Autor: Kinga Karaś
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16787601/art-234Złożono fałszywe oskarżenie dotyczące mojej osoby do różnych instytucji, w tym do prokuratury (takie doniesienie obywatelskie). Wszystkie informacje tam zawarte są fałszywe, mam odpowiednie dokumenty. Policja prowadzi postępowanie wyjaśniające. Po zakończeniu postępowania zamierzam pozwać tę osobę składającą fałszywe oskarżenia. Jak się do tego zabrać?
Niezgodne z prawdą zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa
W przedstawionym stanie fatycznym mamy do czynienia z nieprawdziwym zawiadomieniem o możliwości popełnienia przestępstwa. Niezgodne z prawdą zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa stanowi zarówno przestępstwo, jak i narusza Pana dobra osobiste. Tak więc po ustaleniu przez organ prowadzący postępowanie, iż do popełnienia przez Pana przestępstwa nie doszło, przysługuje Panu zarówno droga postępowania karnego, jak i cywilnego.
Jeżeli chodzi o postępowanie karne, wszczynane jest ono po zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa. Zgodnie z art. 234 Kodeksu karnego „kto, przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawach o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne, fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie tych czynów zabronionych lub przewinienia dyscyplinarnego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Fałszywe oskarżenie, jako czynność sprawcza występku z art. 234, polega na podniesieniu przed organami ścigania lub orzekania nieprawdziwego zarzutu, że inna osoba popełniła przestępstwo, wykroczenie lub przewinienie dyscyplinarne (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt V KK 54/12).
Powództwo o ochronę dóbr osobistych
Niezależnie od powyższego może Pan wytoczyć powództwo o ochronę dóbr osobistych. Zgodnie z art. 24 § 1 „ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny”.
Bezprawność działania
W tym miejscu wskazać należy, iż ochrona dóbr osobistych oparta jest na przesłance bezprawności. Zasadą jest domniemanie bezprawności działania, które może zostać uchylone co musi zostać wykazane przez sprawcę działania. Jeżeli z zawiadomieniem o możliwości popełnienia przestępstwa wiąże się świadomość nieprawdy składanego zawiadomienia to zachowanie takie jest bezprawne i narusza dobra osobiste. Do podobnego wniosku doszedł Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt I ACa 54/16.
Podsumowując, od Pana decyzji będzie zależało, jakie kroki prawne Pan podejmie. Przysługuje Panu zarówno droga postępowania karnego, jak i cywilnego.
Przykłady
Pewien przedsiębiorca prowadzący niewielką firmę remontową został pomówiony przez konkurenta o rzekome przyjmowanie łapówek w zamian za zlecenia. Doniesienie trafiło do prokuratury, a przez kilka miesięcy właściciel musiał tłumaczyć się z zarzutów. Ostatecznie postępowanie zostało umorzone, a fałszywe oskarżenie naraziło go na utratę kontrahentów i poważny stres. Dopiero pozew cywilny o ochronę dóbr osobistych pozwolił mu uzyskać przeprosiny i odszkodowanie.
Innym razem sąsiadka, będąca w konflikcie o granice działki, zgłosiła na policję, że mężczyzna z sąsiedztwa rzekomo niszczy jej ogrodzenie i grozi jej słownie. Sprawa trafiła do organów ścigania, które po przesłuchaniu świadków i sprawdzeniu nagrań z monitoringu ustaliły, że zarzuty były całkowicie zmyślone. Sąd karny wszczął postępowanie wobec kobiety za fałszywe oskarżenie, a dodatkowo sąsiad domagał się w sądzie cywilnym odszkodowania za naruszenie dobrego imienia.
Zdarza się też, że fałszywe oskarżenia pojawiają się w rodzinnych konfliktach. W jednym z takich przypadków kobieta oskarżyła byłego partnera o stosowanie przemocy, kierując zawiadomienie do policji i szkoły, do której uczęszczało ich dziecko. Choć śledztwo wykazało, że zarzuty były bezpodstawne, mężczyzna długo zmagał się z opinią osoby agresywnej. Ostatecznie skorzystał z drogi cywilnej, żądając przeprosin i zadośćuczynienia za naruszenie dobrego imienia i prawa do prywatności.
Podsumowanie
Oferta porad prawnych
Jeśli spotkałeś się z fałszywymi oskarżeniami i potrzebujesz wsparcia, skorzystaj z naszych porad prawnych online. W prosty i szybki sposób możesz przesłać opis swojej sprawy, a my przygotujemy rzetelną analizę prawną wraz z propozycją możliwych działań. Otrzymasz jasne wskazówki, czy warto kierować sprawę do prokuratury, wytoczyć powództwo cywilne czy też podjąć inne kroki prawne. Dzięki poradzie online zyskasz pewność, że nie jesteś sam w sporze i masz solidne podstawy do obrony swojego dobrego imienia.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt V KK 54/12
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt I ACa 54/16
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Kinga Karaś
Adwokat świadczący usługi prawne zarówno na rzecz osób fizycznych jak i przedsiębiorców. Doktorantka na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorka lub współautorka wielu artykułów naukowych i monografii. Absolwentka prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu Master 2 Uniwersytetu w Orleanie. Ukończyła Szkołę Prawa Francuskiego, Szkołę Prawa Kontynentalnego w Paryżu. Specjalizuje się w prawie administracyjnym oraz prawie cywilnym a w szczególności w szeroko pojętym prawie nieruchomości (Wspólnoty Mieszkaniowe, Spółdzielnie, umowy deweloperskie, umowy o roboty budowlane itp.).
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Najemca nie płaci czynszu, kręci filmy w moim domu, co mogę zrobić
» Pożar domu a odszkodowanie z ubezpieczenia, jak odzyskać pełną kwotę wraz z VAT
» Choroba genetyczna u psa a odpowiedzialność sprzedawcy
» Szpital domaga się zapłaty za leczenie ojca od dzieci, co zrobić?
» Czy kara z funduszu gwarancyjnego ulega przedawnieniu?
