Prawnik nie chce udostępnić klientowi pisma, zasłaniając się prawem autorskim

Pełnomocnik i pełnomocnictwo procesowe

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 86 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. W myśl natomiast art. 91 K.p.c. pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:

1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;

2) wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;

3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;

4) zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;

5) odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

Zgodnie z art. 93 K.p.c. – mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika.

W zakresie natomiast relacji między mocodawcą a klientem warto odnieść się do Kodeksów Etyki Zawodu Adwokata i Radcy prawnego. W świetle art. 6 Kodeksu Etyki Adwokackiej celem podejmowanych przez adwokatów czynności zawodowych jest ochrona interesów klienta. Art. 8 stanowi, że adwokat powinien wykonywać czynności zawodowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością. Obowiązkiem adwokata jest stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych i dążenie do utrzymania wysokiej sprawności zawodowej.

Etyka zawodowa prawnika

Dodatkowo art. 49 Kodeksu stwierdza, że adwokat jest obowiązany czuwać nad biegiem sprawy i informować klienta o jej postępach i wyniku. Art. 53 stanowi, że adwokat obowiązany jest niezwłocznie wydać klientowi – na zgłoszone przez niego żądanie – wszystkie otrzymane przez niego dokumenty, jak również pisma, które jako pełnomocnik otrzymał od sądu lub od organów, przed którymi występuje w prowadzonej przez siebie sprawie.

Za naruszenie zasad Kodeksu Etyki adwokat ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadach przewidzianych w prawie o adwokaturze.

Jak zatem widać z przedstawionych przepisów, adwokat (czy też radca prawny, ponieważ ten zawód również ma swój Kodeks Etyki) ma obowiązek dbałości o interes klienta, w tym ma polecenie informowania go o bieżących sprawach oraz udostępniania dokumentów.

Prawo autorskie a prawa mocodawcy–klienta

W dalszej kolejności wskazać należy, że adwokat słusznie stwierdził, że pisma procesowe podlegają ochronie w ramach praw autorskich. Uważam jednak, że udostępnienie pisma stworzonego przez adwokata w imieniu mocodawcy w żaden sposób nie narusza praw autorskich. Zgodnie bowiem z art. 16 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych – autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

1. autorstwa utworu;
2. oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3. nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4. decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5. nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Art. 17 ww. ustawy stanowi, że twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Udostępnienie klientowi pisma

Udostępnienie pisma mocodawcy w żaden sposób nie narusza prawa autorskiego. Nie będzie Pan przecież czerpał żadnych korzyści majątkowych z takiego pisma, nie będzie Pan tego pisma również rozpowszechniał ani kopiował czy udostępniał innym podmiotom. W zakresie, w jakim pismo ma być wykorzystywane wyłącznie w Pana interesie osobistych, nie dochodzi do naruszenia prawa autorskiego, tym bardziej że pismo zostało napisane oraz złożone w Pana imieniu.

Na zakończenie warto wskazać, że zgodnie z przedstawionymi zasadami Kodeksu Etyki adwokat powinien mieć na uwadze przede wszystkim interes klienta.

Oznacza to, że nie powinien podejmować czynności procesowych bez zgody i wiedzy klienta. Przyjmuje się bowiem, że adwokat odpowiada za staranne działanie w toku swojej pracy. Za działanie to adwokat może również ponieść odpowiedzialność cywilnoprawną na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym. Zgodnie bowiem z art. 471 K.c. – dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W przedstawionym przez Pana stanie faktycznym najlepiej będzie powołać się na regulacje Kodeksu Etyki Adwokata (lub Radcy Prawnego).

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.