• Data: 2024-11-26 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Sąsiad uprzykrza mi życie w sposób w zasadzie zgodny z prawem. Włącza odkurzacz, gdy wychodzę do ogrodu, lub pogłaśnia muzykę. Zaczyna kosić trawę tuż pod moim płotem, gdy mąż wraca z pracy i siadamy do obiadu (latem drzwi są otwarte). Hałasy zakłócają mi codzienny spokój. Co mogę zrobić w tej sytuacji?
Uprzejmie wskazuję, że opisaną przez Panią sytuację można podciągnąć pod wykroczenie. Podstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na zapytanie jest ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2023 r., poz. 2119). Zgodnie z art. 107 Kodeksu wykroczeń „kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany”.
Wykroczenie określone w omawianym przepisie może zostać popełnione tylko umyślnie i to z zamiarem bezpośrednim zabarwionym celem działania. Dla przypisania sprawcy realizacji strony podmiotowej konieczne jest bowiem ustalenie, że zachowania swe podejmował w celu dokuczenia pokrzywdzonemu. Ponadto sprawca musi dopuszczać się zabronionych zachowań złośliwie, co także oznacza zachowanie nacechowane wyraźną intencją uprzykrzenia życia ofierze. Taki charakter wykroczenia podkreślany był w orzecznictwie, np. w wyroku Sądu Najwyższego z 10.11.2010 r., sygn. akt IV KK 324/10: „Strona podmiotowa wykroczenia określonego w art. 107 KW polega na umyślności w formie zamiaru bezpośredniego – działanie sprawcy jest ukierunkowane na dokuczenie innej osobie i charakteryzuje się »złośliwością«”.
Istotne jest samo określenie pojęcia złośliwy, które to pojęcie w znaczeniu językowym oznacza „lubiący dokuczyć, powiedzieć coś uszczypliwego; nacechowany nieżyczliwością, niechęcią, sprawiający przykrość, sarkastyczny”. Sama zatem złośliwość już zawiera element dokuczenia innej osobie, a zatem podkreślenie tego elementu oznacza, że ustawodawca chciał wyeksponować to szczególne nastawienie sprawcy, przede wszystkim jego karygodną motywację.
Dla odpowiedzi na Pani pytanie istotny jest również wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 1995 r., sygn. akt III KRN 44/95, w którym wskazano, że „czyn stanowiący wykroczenie z art. 107 k.w. polega na działaniu kierunkowym – »w celu dokuczenia innej osobie«, a zatem należy ustalić, że po stronie sprawcy tego wykroczenia zachodzi »złośliwość«. Nawet samo stwierdzenie umyślności działania nie daje podstawy do przyjęcia odpowiedzialności za wykroczenie penalizowane tym przepisem”.
Konstrukcja wykroczenia jest taka, że dla przypisania realizacji znamion strony podmiotowej konieczne jest ustalenie i złośliwości po stronie sprawcy, i tego, że działał w celu dokuczenia pokrzywdzonemu. Jeden z tych elementów nie wystarczy, choć ich wystąpienie obok siebie będzie zapewne często ewidentne na podstawie okoliczności strony przedmiotowej. Na kwestię tę zwrócił uwagę SN w wyroku z 4.09.2014 r., sygn. akt III KK 275/14, w którego uzasadnieniu podkreślono, że: „Przypisanie obwinionej tego, że niepokoiła pokrzywdzoną »złośliwie« nie może zastąpić znamienia w postaci »w celu dokuczenia«”.
Warto również odnieść się do postanowienia Sądu Najwyższego z 25 listopada 2015 r., sygn. akt. II KK 215/15, w którego uzasadnieniu SN zwrócił uwagę na bliskość znaczeniową określeń „w celu dokuczenia” oraz „złośliwie”. Jak zauważył SN, „wskazać należy na bardzo bliskie związki znaczeniowe zwrotów »dokuczać« i »niepokoić«. Wszak »dokuczać« – to dawać się we znaki, stanąć kością w gardle, niepokoić, nie dawać spokoju […], a odwołując się do innego źródła słownikowego: »dokuczać« to nękać, trapić, dręczyć, zadręczać, sekować, gnębić, niepokoić, denerwować, drażnić […]”.
Zatem może Pani złożyć pisemne zawiadomienie o możliwości popełnienia wykroczenia i przesłać je na komisariat policji właściwy ze względu na Pani miejsce zamieszkania. Natomiast musi mieć Pani również na względzie to, że sąsiad może wskazywać, że jego zachowania to normalne zachowania i nie ma na celu dokuczenia Pani. Warto przed złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia wykroczenia zwrócić sąsiadowi uwagę, że jego zachowania w Pani ocenie mają na celu Pani dokuczenie.
Sąsiad upatrzył sobie momenty na hałasowanie
Pani Maria opowiada, że jej sąsiad zawsze wybierał najbardziej nieodpowiednie momenty na prace ogrodowe. Kiedy tylko zapraszała gości na obiad w ogródku, sąsiad uruchamiał kosiarkę lub dmuchawę do liści. Pomimo jej próśb, twierdził, że ma prawo wykonywać prace na swojej posesji. Ostatecznie Pani Maria złożyła skargę na policję, ponieważ sąsiad ignorował wszelkie próby rozmowy i rozwiązania sprawy polubownie.
Złośliwe nastawienie po sporze o płot
Pan Jan podzielił się swoją historią, w której jego sąsiad, po kłótni o granicę działki, zaczął codziennie głośno grać muzykę dokładnie o godzinie, kiedy Jan kładł dziecko spać. Próby mediacji zakończyły się fiaskiem, ponieważ sąsiad twierdził, że ma prawo do słuchania muzyki. Po kilku miesiącach Jan złożył zawiadomienie o wykroczeniu, co poskutkowało upomnieniem sąsiada przez policję.
Codzienny odkurzacz na tarasie
Pani Katarzyna zmagała się z sąsiadem, który specjalnie odkurzał taras codziennie o tej samej godzinie, gdy Katarzyna relaksowała się po pracy. Po rozmowie z prawnikiem, postanowiła zebrać dowody – nagrania i świadectwa innych sąsiadów. Gdy sąsiad otrzymał wezwanie na komisariat, jego zachowanie nagle się zmieniło, a uciążliwości ustały.
Jeśli sąsiad złośliwie zakłóca Twój spokój, warto zacząć od próby polubownego rozwiązania problemu. Gdy to nie przynosi rezultatów, możesz zebrać dowody, takie jak nagrania czy zeznania świadków, i zgłosić sprawę na policję, powołując się na art. 107 Kodeksu wykroczeń. Ważne jest, aby udowodnić, że działania sąsiada mają na celu umyślne dokuczanie.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sporze z sąsiadem lub przygotowania pisma do odpowiednich instytucji? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy zajmą się Twoją sprawą.
1. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114
2. Wyrok Sądu Najwyższego z 10.11.2010 r., sygn. akt IV KK 324/10
3. Wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 1995 r., sygn. akt III KRN 44/95
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014 r., sygn. akt III KK 275/14
5. Postanowienie Sądu Najwyższego z 25 listopada 2015 r., sygn. akt. II KK 215/15
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
