Dziedziczenie grobowca po dziadkach

Kwestia prawa do pochówku uregulowana została w art. 8 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Jak wynika z ust. 3 wymienionego przepisu, prawo do grobu oraz do dysponowania nim wynika w pierwszej kolejności z umowy zawartej pomiędzy zarządca cmentarza a osobą, która podpisała umowę o rezerwacje tzw. kwatery. To ta osoba decyduje, kto może myć pochowany w danym grobie, oraz przysługuje jej prawo do urządzenia kwatery, m.in. poprzez budowę pomnika. Problem pojawia się w momencie śmierci tejże osoby. Otóż, jak wynika z orzeczeń sądowych, uprawnienie wynikające z zawartej umowy nie ma charakteru majątkowego, a ma raczej charakter dobra osobistego. W związku z tym uprawnienie do dysponowania grobem nie podlega dziedziczeniu (wyrok SN z 9 grudnia 2011 r., sygn. akt III CSK 106/2011). Osoby wskazane w § 4 cytowanego przepisu, posiadają jednak uprawnienie do bycia pochowanymi w grobie wraz z osobą bliską. Do osób tych zaliczają się małżonek zmarłego, jego wstępni (czyli rodzice, dziadkowie etc.), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki etc.), rodzeństwo i przysposobieni.

Uprawnienie do pochowania w grobie wraz z osobą bliską wskazaną w § 4 omawianego przepisu dotyczyć będzie nie tylko bliskich osoby która pierwotnie została pochowana w grobie, ale także bliskich kolejnych pochowanych w grobie osób, zwłaszcza ich małżonków.  Jak wskazał Sąd najwyższy w wyroku z 15 grudnia 2005 r., (sygn. akt II CSK 26/2005: „prawo do grobu, w którym pochowani są ojciec i brat powódki, przysługuje pozwanej żonie zmarłego brata, która prawo to nabyła po swoim mężu. Takie rozstrzygnięcie nie pozostaje w sprzeczności z art. 24 k.c., a znajduje oparcie także w treści art. 8 ust. 4 w związku z ust. 3 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych”).

W celu uniknięcia konfliktów regulaminy cmentarzy często wprowadzają nakaz ustanowienia tzw. opiekuna grobu, który za zgodą wszystkich uprawnionych zostaje osobą decyzyjną co do grobu i pochówku na danej kwaterze. W razie braku takiej osoby, decyzje co do dysponowania grobem, powinny podejmować wszystkie osoby uprawnione łącznie.

Odpowiadając więc na Pani pytanie, zasadniczo nie dochodzi na gruncie prawa cywilnego do dziedziczenia grobowca. Określone osoby nabywają jednak prawo do bycia w nim pochowanymi wraz ze swoim bliskim zmarłym. W opisanej przez Pani sytuacji, uprawnienie takie przysługuje zarówno w równym stopniu wnukom jak i prawnukom zmarłego (a także innym osobom wskazanym w § 4 omawianego przepisu, jeśli takie są) i powinni oni wspólnie decydować o losach grobowca.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »