• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Jestem pełnoletni, mieszkam z rodzicami. Kilka lat temu, w celu spłacenia długów rodziców, wziąłem pożyczkę hipoteczną pod zastaw mieszkania. Mieszkanie otrzymałem od rodziców jako darowiznę. Długi bankowe spłacam regularnie. Ostatnio okazało się, że matka ma inne zobowiązania. Większość pochodzi z okresu już po przepisaniu na mnie mieszkania, nic o tych długach nie wiedziałem. Wpadła w spiralę pożyczkową, brała kolejną pożyczkę, żeby spłacać raty za poprzednie. Kwota do spłaty to ok. 80 tys. zł. Matka jest niewypłacalna, rodzice są emerytami. Świadczenie matki idzie na spłaty kredytów. Ja pracuję, spłacam hipotekę. Co mi grozi za niespłacanie chwilówek przez rodziców? Czy komornik może zająć moje mieszkanie, w którym mieszkamy razem, ale ja jestem jedynym właścicielem?
Jako syn dłużników nie jest Pan oczywiście odpowiedzialny za zobowiązania rodziców. Otrzymał Pan jednak od nich darowiznę, co powoduje, że wierzyciele mogą skorzystać z tzw. skargi pauliańskiej – czyli skierować sprawę do sądu w celu uzyskania możliwości prowadzenia egzekucji z podarowanej nieruchomości.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt Ii CSK 64/11 (Lex nr 1129093):
Trafne jest orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27.11.2003r. sygn. akt III CKN 355/01:
W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy podkreślił, że:
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1995 r., sygn. akt III CZP 139/95 (OSNC 1996, z. 1, poz. 17), wyjaśniono, że uwzględniając powództwo na podstawie art. 527 K.c., sąd powinien określić wierzytelność, zarówno pod względem podmiotowym, jak i przedmiotowym. W uzasadnieniu tego wyroku rozwinięto myśl zawartą już wcześniej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1970 r., sygn. akt III CRN 546/69 (OSWCP 1970, z. 10, poz. 192), i stwierdzono, że nie jest wprawdzie konieczne, aby wierzytelność była już wymagalna lub objęta była istniejącym tytułem egzekucyjnym. Jednakże nieodzowne jest zawsze wykazanie istnienia wierzytelności. Jeżeli jedną z przesłanek skuteczności skargi pauliańskiej jest wykazanie tego, że w wyniku zaskarżonej czynności prawnej dłużnik stał się w ogóle niewypłacalny lub niewypłacalny w większym stopniu (art. 527 § 2 K.c.), to ustalenie niewypłacalności dłużnika (lub jej stopnia) nie byłoby możliwe bez uprzedniego ustalenia tytułu i wysokości wierzytelności.(podkr. moje). Z tej racji objęta skargą pauliańską wierzytelność powinna być przez wierzyciela odpowiednio skonkretyzowana i oznaczona co do wysokości.
Zasadniczo więc, o ile wierzyciel dowie się, że rodzice mieli mieszkanie, ale się go wyzbyli darowizną na Pana rzecz – i są obecnie niewypłacalni oraz skieruje sprawę do sądu o uznanie czynności darowizny za bezskuteczną i sprawę wygra, będzie mógł prowadzić egzekucję z tej nieruchomości.
Zgodnie z ww. przepisem Kodeksu cywilnego – wierzyciel może wystąpić ze skargą pauliańską w ciągu pięciu lat, od chwili dokonania przez dłużnika kwestionowanej czynności (darowizny).
Historia Marka
Marek kilka lat temu otrzymał od rodziców mieszkanie w darowiźnie. Myślał, że to koniec jego problemów finansowych, ale po czasie okazało się, że ojciec miał długi związane z nieudanym biznesem. Wierzyciele złożyli skargę pauliańską, a sąd uznał darowiznę za bezskuteczną. Komornik zajął mieszkanie, mimo że Marek regularnie spłacał własny kredyt hipoteczny.
Przypadek Anny
Anna otrzymała od matki kawalerkę, w której mieszkała od lat. Po dwóch latach okazało się, że matka brała pożyczki na życie i przestała je spłacać. Bank skierował sprawę do sądu i udowodnił, że darowizna przyczyniła się do niewypłacalności matki. Anna próbowała bronić się argumentem, że nie wiedziała o długach, ale sąd uznał skargę pauliańską. Mieszkanie trafiło na licytację.
Sytuacja Piotra
Piotr zamieszkał w domu, który rodzice przepisali mu kilka lat temu. Spłacał swój kredyt hipoteczny, ale nie wiedział, że ojciec nadal spłacał dawne długi, zaciągając kolejne zobowiązania. Wierzyciel skierował sprawę do sądu i dowiódł, że darowizna była dokonana ze świadomością istnienia zobowiązań. Komornik przejął dom, a Piotr został zmuszony do wynajęcia mieszkania.
Skarga pauliańska może stanowić realne zagrożenie dla osób, które otrzymały nieruchomość w darowiźnie od zadłużonych rodziców. Choć nie odpowiadają one bezpośrednio za ich długi, wierzyciele mogą dążyć do uznania darowizny za bezskuteczną i dochodzić roszczeń z podarowanego majątku. Kluczowe jest, czy darowizna przyczyniła się do niewypłacalności dłużnika. Jeśli sąd przyzna rację wierzycielowi, egzekucja może objąć nieruchomość, nawet jeśli nowy właściciel ma własne zobowiązania, takie jak kredyt hipoteczny. Dlatego warto dokładnie analizować sytuację finansową rodziców przed przyjęciem darowizny.
Masz wątpliwości dotyczące odpowiedzialności za długi rodziców lub skargi pauliańskiej? Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci ocenić ryzyko, wyjaśnią możliwe konsekwencje i wskażą najlepsze rozwiązania. Oferujemy szybkie i rzetelne konsultacje bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami, aby zabezpieczyć swoje prawa i majątek.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt Ii CSK 64/11
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27.11.2003r. sygn. akt III CKN 355/01
4. Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1995 r., sygn. akt III CZP 139/95
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika