Pomawianie o alkoholizm, co robić?

Pomówienie – przestępstwo z Kodeksu karnego

Prawdopodobnie trzeba będzie problem przedstawić organom ścigania (zapewne prokuraturze). W grę mogą wchodzić także roszczenia cywilne (zwłaszcza dotyczące prawnej ochrony dóbr osobistych).

Pomówienie jest jednym z przestępstw, które stypizowano w Kodeksie karnym (K.k.) – a dokładniej w art. 212 i następnych K.k. Przestępstwo pomówienia należy do przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego; oznacza to, że pokrzywdzony (o ile rzeczywiście dąży do ukarania sprawcy przestępstwa) powinien przygotować, skierować do sądu oraz przed sądem popierać akt oskarżenia (zwany prywatnym aktem oskarżenia); pokrzywdzonego (jako oskarżyciela prywatnego) może zastępować adwokat. Organa ścigania nie zastąpią pokrzywdzonego w dochodzeniu sprawiedliwości, ale mogą go wesprzeć, np. w ustaleniu tożsamości sprawcy (chociażby przy pomocy bilingów lub innych danych telekomunikacyjnych).

Zobacz też: Czy donos jest karany

Pomówienie jako naruszenie dóbr osobistych

Pomówienie w kategoriach prawa cywilnego oznacza naruszenie dóbr osobistych; podstawowe przepisy z zakresu prawnej ochrony dóbr osobistych zawarto w artykułach: 23 oraz 24 Kodeksu cywilnego (K.c.). Pani (jak każdy człowiek) jest uprawniona żądać poszanowania Pani dóbr osobistych, w tym czci. Powinni o tym wiedzieć inni ludzie, w tym urzędnicy, np. pracujący w ramach „opieki społecznej”. Skoro pojawił się niepokojący sygnał, zwłaszcza dotyczący zagadnień bardzo delikatnych, to urzędnicy powinni zarówno potraktować taki sygnał poważnie, jak i pouczyć Panią (w zrozumiały sposób!) o sposobach ochrony Pani uprawnień – zwłaszcza przedstawienia Pani stanowiska. Daleki jestem od ferowania oskarżeń wprost pod adresem urzędników (choć mogły nastąpić jakieś uchybienia z ich strony), bo głównie zawinił ktoś Panią bezpodstawnie obwiniający. Gdyby udało się ustalić sprawcę, to – z uwagi na „listę” rodzajów roszczeń z artykułu 24 K.c. – byłaby Pani uprawniona domagać się, między innymi, pieniężnego zadośćuczynienia od tego, kto przedstawił Panią oszczerczo w złym świetle.

Proszę zwrócić uwagę na to, że w załatwianiu różnych spraw duże znaczenie ma korzystanie z formy pisemnej. Pisma należy składać (np. w sekretariacie lub w biurze podawczym instytucji) za pokwitowaniem przyjęcia lub wysyłać listami poleconymi (i to „za zwrotnym potwierdzeniem odbioru”). Należy także (nie tylko „w urzędach”) unikać składania podpisu lekkomyślnie.

Sprawa w opiece społecznej

Skoro „opieka społeczna” skierowała do Pani określonego rodzaju „nadzorcę”, to takie skierowanie zostało dokonane w ramach określonego postępowania. Stronom postępowań administracyjnych – nie tylko prowadzonych według Kodeksu postępowania administracyjnego (K.p.a.) – przysługują różne uprawnienia; np. uprawnienie do udziału w postępowaniu (np. poprzez składanie pism) oraz uprawnienie do zapoznawania się z aktami postępowania. Gdyby jakiś urzędnik odmówił udostępnienia akt, to mógłby ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną, a może nawet karną – za niedopełnienie obowiązków służbowych (art. 231 K.k.); w kontrowersyjnych sytuacjach może przydać się dowód z nagrania (choć proszę pamiętać o delikatności zagadnienia nagrań oraz o nawet możliwej odpowiedzialności prawnej za nielegalne nagrywanie).

Absolutnym minimum jest poznanie przez Panią i zanotowanie numeru sprawy (zarówno w „opiece społecznej”, jak być może w wyspecjalizowanej komisji); chodzi o coś w rodzaju punktu zaczepienia – by łatwiej było dokonać innych czynności. Numer sprawy (sygnatura akt) ułatwia nie tylko dostęp do akt, ale także wskazywanie akt lub spraw w wystąpieniach do organów ścigania lub sądów; tytułem przykładu: akta administracyjne można przedstawiać jako środek dowodowy we wnioskach dowodowych (np. w procesie cywilnym lub w postępowaniu karnym).

Donosy z pomówieniami o alkoholizm

Jeżeli oszczercze donosy były kierowane telefonicznie, to w aktach postępowania (postępowań) powinny znajdować się notatki służbowe – zapewne ze wskazaniem dat i godzin rozmów telefonicznych (a może także czasu trwania takich rozmów). W aktach powinny znajdować się pisma (w tym wydruki korespondencji elektronicznej) – jeżeli w taki sposób kierowano donosy. Być może w aktach znajdują się również informacje o tym, gdzie przechowuje się ewentualne nagrania rozmów telefonicznych – rozmowy z treścią zgłoszeń mogą być rejestrowane np. w centrum interwencji kryzysowej lub w podobnej placówce. Jak widać, samo zapoznanie się z aktami powinno pozwolić na zorientowanie się w materiale dowodowym, jaki urzędnicy potraktowali jako podstawę do troski o Pani (rodzinne) sprawy.

Można założyć, że długotrwałe kierowanie donosów na Pani temat, zwłaszcza donosów oszczerczych, może być przejawem nękania (art. 190a), zaś nękanie niekiedy wiąże się z przestępstwem gróźb bezprawnych (głównie: art. 190 K.k., art. 191 K.k.). Ostatnio wymienione przestępstwa są najczęściej ścigane na wniosek pokrzywdzonego; jeżeli Pani została lub zostanie (oby nie!) potraktowana w taki sposób, to organa ścigania będą uprawnione wszcząć (a zwłaszcza prowadzić) postępowanie karne po wpłynięciu Pani wniosku o ściganie – inaczej mówiąc: wniosek pokrzywdzonego o ściganie sprawcy jest prawnie niezbędny do prowadzenia postępowania karnego. Dokładna lektura przepisów K.k. powinna Pani ułatwić orientację, z jakiego rodzaju przestępstwem Pani przychodzi się mierzyć. Różnie bywa z przyjmowaniem zgłoszeń w mniejszych policyjnych jednostkach organizacyjnych, więc proponuję rozważyć zwrócenie się do prokuratury (można próbować wcześniej ustalić termin rozmowy).

Zgłoszenie sprawy do prokuratury

Prokuratura może być nie tylko adresatem wniosku o ściganie lub wniosku (prośby) o wsparcie Pani w ściganiu sprawcy przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego. Proszę zwrócić uwagę także na to, że prokurator jest upoważniony uczestniczyć w różnego rodzaju postępowaniach – w tym postępowaniach administracyjnych (a do tej grupy należą postępowania przez Panią zasygnalizowane) oraz w postępowaniach cywilnych.

Skoro Pani zgoda była (przynajmniej w opinii jakiejś osoby urzędowej) niezbędna do wydelegowania „kontrolera” (np. doradcy rodzinnego), to Pani (pisemne!) oświadczenie o braku Pani zgody na takie kontrole może skutkować zakończeniem kontroli. Określone czynności miały miejsce, więc wypada zastanowić się nad sposobem doprowadzenia do ich zakończenia w sposób mało uciążliwy dla Pani.

Proszę zastanowić się nad zawnioskowaniem do prokuratury o przyłączenie się do postępowań administracyjnych (ze wskazaniem ich oznaczeń) – w uzasadnieniu wniosku należałoby przedstawić istotę problemu i prawdopodobny kontekst karny (działanie urzędników wskutek wymierzonych w Panią zachowań bezprawnych). Pani mogłaby o skierowanej do prokuratury prośbie (dotyczącej udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym) powiadomić określony organ administracji (np. „opiekę społeczną” lub wyspecjalizowaną komisję) – chodzi o sam komunikat (bez przedstawiania treści skierowanego do prokuratury wniosku). Taka informacja mogłaby zostać zawarta we wniosku o zawieszenie postępowania administracyjnego (art. 97 i następne K.p.a.); sam wniosek o zawieszenie postępowania administracyjnego skutkuje „wyhamowaniem” takiego postępowania, ponieważ wnioskodawca jest uprawniony zaskarżyć zażaleniem postanowienie co do zawieszenia (np. odmowę zawieszenia) – korzystając z okazji, proponuję dokładnie czytać pouczenia w korespondencji oficjalnej, ponieważ w nich często zawarte są wskazówki o możliwości i trybie zaskarżania decyzji lub innych orzeczeń.

Mam nadzieję, że podane wskazówki pomogą Pani dobrze chronić swe uprawnienia przed bezprawiem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
3. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.